Tag: BlauStein

Geroofd Russisch geld via Curaçao belegd in Schevenings hotel

29 december 2023 Knipselkrant Curacao KKC

Siem Eikelenboom en Hugo Rasch | Follow The Money

Andante Hotel in Scheveningen.

Het Openbaar Ministerie heeft in alle stilte beslag gelegd op een hotel in Scheveningen en een bedrijfspand in Düsseldorf. Over het hoe en waarom daarvan wil het niets kwijt. Onderzoek wijst uit dat de panden via een Nederlands bedrijf met dubieus Russisch geld zijn gekocht. En een oude bekende van FTM duikt op als dienstverlener.

Geroofd Russisch geld via Curaçao belegd in Schevenings hotel

Het spookt in het monumentale Andante Hotel in Scheveningen. Kort voor de opening in juni 2014 ging ene Johan er als nachtportier werken. Alle kamersleutels hingen aan een koperen ketting. ‘Opeens hoorde ik geratel en ik zag de sleutels van de kamers 81 en 88 bewegen alsof een onzichtbare hand ze aan iemand overhandigde.’

Het hotel was volgens Johan gekocht door een ‘Russische dame’. In de twee jaar dat hij er werkte, was hij getuige van meer vreemde gebeurtenissen. Zo begon ooit om drie uur ‘s nachts de radio in de ontbijtzaal te spelen. Een andere keer stond de oven opeens aan.

DE MYSTERIEUZE DAME IN EEN LANGE BLAUWE JURK WAS GEEN HOTELGAST, MAAR WERD DOOR DIVERSE MENSEN GEZIEN

Ook zijn collega’s zagen vreemde dingen. In de ontbijtzaal wisselden zout en peper herhaaldelijk van plek. Sommigen hoorden geklop op deuren en ramen en zagen vervolgens een verschijning. En dan was er die mysterieuze dame in een lange blauwe jurk: ze was geen hotelgast, maar werd door diverse mensen gezien. Een medewerker zag haar kamer 85 binnengaan, die op dat moment niet verhuurd was. Toen het personeel ging kijken, was de kamer leeg.

De recensies die gasten over Hotel Andante op beoordelingssites schreven, variëren van ‘uitstekend’ tot ‘vreselijk’, maar niemand maakt gewag van spoken of occulte voorvallen.

Toch is er iets niet pluis.

Uit onderzoek van Follow the Money, in samenwerking met onderzoekscollectieven OCCRP en Paper Trail Media, blijkt dat er een strafrechtelijk onderzoek loopt naar het geld waarmee het hotel is aangekocht . Het Openbaar Ministerie heeft zelfs beslag gelegd op dit hotel en op een groot bedrijfspand in Düsseldorf.

Nepbanen

De bedrijven die de panden kochten, worden ook genoemd in Klinker, het omvangrijke strafdossier over voormalig trustdirecteur Vadim Blaustein, over wie FTM uitvoerig publiceerde. Uit aanvullend onderzoek door FTM, het OCCRP en Paper Trail Media blijkt dat het hotel en het Duitse bedrijfspand zijn aangekocht met geld met een dubieuze Russische herkomst.

Het geldspoor begint in Rusland en loopt via Curaçao naar Nederland en Duitsland. Het  verhaal begint in Amersfoort.

Daar vielen op 1 december 2016 rechercheurs van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) tien panden binnen, waaronder het pand waarin het trustkantoor Blaustein was gevestigd, aan de rand van het centrum van Amersfoort.

De FIOD was toen al een jaar bezig met een onderzoek naar de activiteiten van het trustkantoor en zijn flamboyante directeur. Blaustein, een naar Nederland gevluchte Rus, zou de fiscus tillen en de Immigratie- en Naturalisatiedienst oplichten door zogenaamd kennismigranten aan een nepbaan in Nederland te helpen.

Het geld dat hij met zijn louche handel verdiende, waste hij wit – onder andere met de aankoop van een villa in Amersfoort.

Op de website van zijn trustkantoor deed Blaustein voorkomen dat zijn bedrijf een groot internationaal trustkantoor was, met vestigingen in vrijwel alle bekende belastingparadijzen. Dat waren echter stuk voor stuk brievenbusfirma’s die telefonisch waren doorverbonden met het ‘hoofdkantoor’ in Amersfoort.

Blauwe en gele mappen op Curaçao

Op Curaçao was Blaustein met zijn bedrijf klant bij Trufima Management. Op verzoek van de FIOD doorzochten agenten van het Korps Politie Curaçao op 1 december 2016 dit trustkantoor. Ze vonden een reeks blauwe en gele mappen met informatie over klanten van Blaustein.

Een blauwe map droeg het stempel ‘Fitent Private Foundation’. Deze stichting is eigendom van Larisa Markus, een in 1957 geboren Russin.

In een gele map zat een zogeheten Source of Funds, een document waarin een trustkantoor vastlegt hoe de klant, in dit geval Fitent, aan zijn vermogen is gekomen. Dat geld bleek afkomstig van zes Russen, allen aandeelhouders van Fitent. Het geld zou met ‘zakelijke en professionele activiteiten’ zijn verkregen.

In de mappen vonden de rechercheurs een contract voor een lening: Fitent leende het Amsterdamse bedrijf Amerian Holding bv op 1 november 2013 16,5 miljoen euro. Uit het contract blijkt dat de lening voor de aankoop van onroerend goed diende.

DE EIGENAREN VAN AMERIAN ZIJN DEZELFDE ZES RUSSEN DIE AANDEELHOUDER ZIJN VAN DE CURAÇAOSE STICHTING FITENT

Op 28 november 2013 vond bij Blausteins huisnotaris Erik Visscher in Amersfoort een vastgoedtransactie plaats. Amerian Holding kocht voor ruim 3,2 miljoen euro panden aan het Seinpostduin in Scheveningen. In deze panden is hotel Andante gevestigd. Er werd geen hypotheek gevestigd; het geld werd direct overgemaakt naar de derdengeldrekening van de notaris.

Ruim twee jaar later, op 16 januari 2016 werd bij diezelfde notaris Andante Hotel bv opgericht. Hierin werden hotel- en horeca-activiteiten ondergebracht. De panden zelf bleven op naam van Amerian Holding staan.

In het ruim veertienduizend pagina’s tellende strafdossier Klinker blijkt dat de FIOD bij de Belastingdienst informatie heeft opgevraagd over de eigenaren van Amerian. Dat zijn dezelfde zes Russen die aandeelhouder zijn van de Curaçaose stichting Fitent.

Wie zijn die Russen? Voor dat antwoord moeten we verder terug in de tijd, en naar Moskou.

De Russische connectie

Op 18 december 2015 greep de Russische centrale bank in bij de Vnesheconombank, die zijn hoofdkantoor in Moskou had. De bank, een van de grotere van Rusland, werd onder toezicht gesteld vanwege twijfels over haar liquiditeit. Kort daarop werd het hoofd van de Vneshprombank, Larisa Markus, op verdenking van fraude gearresteerd.

Bij de Vneshprombank bankierde de elite van het land. Bekende klanten waren de Russisch-orthodoxe kerk en de echtgenote van minister van Defensie Sergej Sjojgoe, de man die verantwoordelijk is voor de inval in Oekraïne begin 2022.

Maar het spaargeld van die elite was weg. Onderzoek bracht aan het licht dat op de bankbalans in totaal 187,4 miljard roebel ontbrak. In maart 2016 werd de bank failliet verklaard.

In mei 2017 bekende Larisa Markus dat ze 114 miljard roebel (1,8 miljard dollar) had weggesluisd. Dat deed ze samen met haar broer, de zakenman Georgy Bedzhamov.

Uit de Pandora Papers werd begin 2022 duidelijk dat Bedzhamov en zijn zakenvrienden een complex systeem hadden opgezet, waarin de bank leningen verstrekte aan nepbedrijven die het geld weer aan elkaar leenden, zodat het geldspoor nauwelijks was te volgen.

Bedzhamov ontvluchtte Moskou kort voor de arrestatie van zijn zus. Larisa Markus werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van negen jaar, later teruggebracht tot zes maanden.

Het lijkt er sterk op dat een deel van de buit van de enorme fraude bij de Vneshpombank is belegd in dat Scheveningse hotel

Deze Larisa Markus duikt op in documenten die de Curaçaose politie vond in het kantoor van Trufima Management, als eigenaar van Fitent. Ook de zes Russische aandeelhouders van Fitent zijn voormalige bestuurders van de Vneshprombank. Bovendien zijn de zes eigenaar van Amerian Holding.

Het lijkt er sterk op dat een deel van de buit van de enorme fraude bij de Vneshpombank is belegd in dat Scheveningse hotel, waarvan een deel – de in 1886 in neorenaissance stijl gebouwde villa – een rijksmonument is.

Onderzoek in het kadaster wijst uit dat het Functioneel Parket Rotterdam in juni 2019 voor bijna zes miljoen euro beslag heeft gelegd op de twee panden waarin het Andante Hotel is gevestigd.

In Düsseldorf komt alles samen

We zagen eerder dat Fitent 16,5 miljoen aan Amerian Holding had geleend. Daarvan werd 3,2 miljoen euro uitgegeven aan de aankoop van het Andante. Waar is de rest gebleven?

Uit gegevens van de Kamer van Koophandel blijkt dat Amerian Holding tot april 2018 een dochter had: Amerian Germany. Kan dat bedrijf onroerend goed in Duitsland hebben gekocht?

Dankzij de strafzaak tegen Vadim Blaustein is bekend dat hij familie heeft in Düsseldorf: sinds 2004 verblijven zijn ouders, oma en zus daar. Het pand waarin ze wonen, is eigendom van een Nederlandse vennootschap waarvan Blausteins vader directeur is. Blausteins zus verzorgde de boekhouding voor dat bedrijf. Elke week reed Blausteins butler annex manusje-van-alles van Amersfoort naar Düsseldorf om de administratie te brengen.

Onderzoek in het Kadaster van Düsseldorf door het Duitse Paper Trail Media bracht aan het licht dat voor 11,5 miljoen euro beslag is gelegd op een groot bedrijfspand. Dat gebeurde op verzoek van het Nederlandse Openbaar Ministerie.

ALLE RUSSEN ACHTER AMERIAN WAREN AANWEZIG TOEN DE KOOPOVEREENKOMST VOOR HET BEDRIJFSPAND IN DÜSSELDORF WERD GETEKEND

Het grijze gebouw in hartje Düsseldorf staat op een toplocatie aan de Louise-Dumont-Strasse. Het pand ligt op een steenworp afstand van de Hofgarten, een parkje tussen de twee stadsdelen die de binnenstad vormen. Het bedrijfsverzamelgebouw heeft zeven verdiepingen en biedt onder meer onderdak aan fiscalisten, tandartsen en een operatiekliniek.

Op 3 december 2013 kocht Irina, de ex-echtgenote van Vadim Blaustein, het gebouw. Ze deed dat namens Amerian Germany bv, een volle dochter van Amerian Holding. Ze deed destijds voor de zes aandeelhouders van Amerian due diligence naar het pand: ze keek naar de bouwtechnische staat van het gebouw, hoeveel leegstand er was en welke huurders erin zaten.

Uit documentatie blijkt dat alle Russen achter Amerian aanwezig waren toen de koopovereenkomst werd getekend. Het meeste geld voor de koop hadden ze geleend bij een bank in Rusland; de lening zou op korte termijn, binnen een tot twee jaar, worden afgelost. De reden dat de Russen het pand wilden kopen was het hoge rendement: 10 procent per jaar.

Terug naar Nederland

Notaris Erik Visscher was jarenlang de huisnotaris van Vadim Blaustein. Voor zijn achteloze dienstverlening – de notaris controleerde vrijwel niets – werd hij tot twee keer toe door de tuchtrechter tijdelijk uit het ambt gezet, waardoor hij in totaal zeseneenhalve maand niet mocht werken. Eerder onthulde Follow the Money dat het OM sterk overwoog de notaris strafrechtelijk te vervolgen, maar dat ‘gezien de tuchtrechtelijke veroordelingen is besloten dat het niet doelmatig is om het verdere (en lastige) onderzoek naar Visscher te doen’.

SINDS APRIL 2017 IS DE ENIGE BESTUURDER VAN AMERIAN EEN 47-JARIGE RUS, VAN WIE NIETS BEKEND IS EN DIE ONBEREIKBAAR BLIJKT

Marcel Pheijffer, hoogleraar forensische accountancy aan Nyenrode, zag op basis van het omvangrijke strafdossier wel degelijk voldoende grondslag voor een strafrechtelijke vervolging: ‘In een casus als deze is vervolging naar mijn mening belangrijk. Notarissen zijn bij wet aangewezen als poortwachter en dienen witwassen niet te faciliteren, maar juist te bestrijden.’

Vragen over Visschers rol bij de oprichting van Amerian Holding, de aankoop van de panden van het Andante Hotel en of hij onderzoek heeft gedaan naar de herkomst van het geld waarmee het hotel werd gekocht, kan de notaris op grond van zijn geheimhoudingsplicht niet beantwoorden, meldt zijn advocaat. Hij voegt daar aan toe dat Visscher lering heeft getrokken uit de tuchtzaken.

Hotel Andante wordt sinds begin 2019 uitgebaat door het Amsterdamse 3B Horeca. Een woordvoerder laat weten dat ondanks de beslaglegging de bedrijfsvoering gewoon doorgaat en zijn bedrijf geen enkele rol in het onderzoek speelt.

Amerian Holding en Amerian Germany bv zijn tegenwoordig gevestigd in een businesscentrum aan de Beersdalweg in Heerlen. Sinds april 2017 is de enige bestuurder Alexander Kravtsov, een 47-jarige Rus van wie verder niets bekend is en die onbereikbaar blijkt.

Misschien dat de dame in de blauwe jurk die soms in het hotel rondwaart meer weet. Maar volgens nachtportier Johan heeft ze nooit een woord gezegd.

Gerelateerde artikelen

Auteur: Siem Eikelenboom
Oude rot in het vak. Won tweemaal een Pulitzer Prize, onder meer voor zijn werk aan de Panama Papers.

Gevolgd door 2775 leden

Auteur: Hugo Rasch
Criminoloog met speciale aandacht voor fraude, witwassen & corruptie.

Gevolgd door 856 leden

 

Bron: Follow The Money

Russen in ondergrondse trustsector vallen buiten toezicht

22 mei 2022 Knipselkrant Curacao KKC

Romy van der Burgh en Linda van der Pol

Ivestico onderzocht voor dit onderzoek de voormalig klanten van zeven trustkantoren, namelijk TMF, Intertrust, C-Corp, ITPS, Cis Management, BlauStein en United Trust | Beeld Trouw

‘De heer Remmelink? Elfde verdieping,’ zegt de receptiemedewerker van een grote zorgflat in Rotterdam. Vóór het gebouw op het Zuidplein, op het kruispunt van Vreewijk, Bloemhof en Tarwewijk, wappert als blijk van solidariteit de Oekraïense tweekleur. Op de begane grond van het gebouw zitten een kapsalon, een bibliotheek en een , en ook de Rotterdamse accordeonvereniging is er gevestigd. En in één van de 265 appartementen in het  moet bovendien het kantoor van Horus Real Estate Fund I BV zitten, een BV met een Russische eigenaar.

Russen in ondergrondse trustsector vallen buiten toezicht

De lift naar boven maakt halverwege een tussenstop. Een verzorgende met een mondkap groet ons. Op de elfde, bovenste, etage hangen slingers: er is iemand jarig geweest. In de gang hangen posters van Martha Graham en van dansers in drag. Naast één van de voordeuren staat een vaas met tulpen die aan hun laatste goede dagen begonnen zijn. Eind 2020 bijna 300 miljoen aan aandelenkapitaal op de balans van Horus, een bedrijf dat bestuurd wordt door de zeventigjarige bewoner achter deze .

‘Je moet alle kanalen kunnen sluiten, zeker als het gaat om de oligarchen die op allerlei slimme manieren hun geld hebben weggezet,’ zegt minister Kaag van Financiën begin maart in . Begin  werd oud-minister Stef Blok aangesteld als sanctiecoördinator, hij was afgelopen weken aanvoerder van twintig overheidsorganisaties die moet onderzoeken of er nog Russische bezittingen in Nederland verstopt zitten in complexe of verhullende . Personen die op de sanctielijst staan zijn volgens Blok vaak ‘eigenaar via een baaierd aan , dat maakt het naleven van de sancties complex.

Half  diende minister Kaag een spoedwetsvoorstel in bij de Tweede Kamer, die alle dienstverlening van trustkantoren aan klanten in Rusland en Belarus en Belarussen moet verbieden–ongeacht of zij op een sanctielijst staan of een zogenaamd ‘hoog risico-persoon’ .

Opvallend genoeg vindt de trustsector zo’n verbod zelf prima: dat doet naar eigen zeggen nauwelijks nog  met . De sector werd afgelopen jaren al aan banden , om te voorkomen dat vennootschappen gebruikt worden voor witwassen, fraude en . Deels liepen buitenlandse klanten ook zelf weg: omdat trustkantoren te duur werden, of omdat BV’s en NV’s sinds 2020 verplicht worden de werkelijke eigenaar van het bedrijf openbaar te .

Terwijl het aantal trustkantoren met een vergunning , zien toezichthouders steeds meer signalen van illegale . Onderzoeksbureau SEO, dat vorig jaar onderzoek deed in opdracht van het Ministerie van Financiën, schat dat 31 tot 51 procent van alle Nederlandse trustdienstverleners zonder vergunning opereert. Daarmee vallen ze effectief buiten het toezicht van 

De grote en veelvormige schaduwtrustsector onttrekt zich juist aan die spoedwet van Kaag. Die is immers een toevoeging op de Wet Toezicht Trustkantoren 2018, die in het toezicht op vergunde trustdiensten voorziet. Investico signaleerde destijds al dat die wet gemakkelijk te ontlopen is, door een bloeiende markt van onvergunde trustdienstaanbieders in te . En precies in die schaduwsector opereren relatief veel Russische bedrijven. Om te kijken om welke Russische bedrijven het gaat deed Investico een steekproef voor De Groene Amsterdammer en Trouw (zie kader). Daarbij keken we naar de klanten van zeven trustbedrijven in Nederland: de twee grootsten, TMF en Intertrust, en vijf kleinere met van oudsher relatief veel Russische klanten.

Deze zeven kantoren hadden begin 2014 tezamen in totaal 6.600 bedrijven als klant. Ruim 5.000 daarvan verlieten sinds 2014 hun trustkantoor. Daarvan stond meer dan een kwart, 1344 bedrijven, nog altijd ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Hoewel veel van deze bedrijven hun eigenaar bewust maskeren, konden we, na handmatig onderzoek naar deze 1300 bedrijven in Nederlandse en Russische registers, rechtbankverslagen en media, ruim honderd bedrijven terugleiden naar Rusland of Belarus. Soms ging dat om relatief kleine bedrijven, zoals een kaasfabrikant of een constructiebedrijf. Vaak zijn ze op meer of minder transparante wijze gelieerd aan giganten in de energiesector, telecom, tech, of de zware industrie. Zo is in Nederland een reclamebureau gevestigd dat 26.700 reclameborden in Rusland heeft, waarvan sommige nu oorlogspropaganda faciliteren. Poetins militaire bank Promsvyazbank, opereert in Nederland vanuit een Walvis-vormig kantoor in .

2,6 miljard euro aan Russisch geld

Waren in 2014 nog 305 Russische politiek prominente personen geregistreerd bij gereguleerde trustkantoren, in 2021 waren dat er nog ruim . Onder de grote kantoren zijn dat er, volgens belangenvereniging Holland Quaestor, nog  . We vonden in de schaduwtrustsector al 12 politiek prominente personen, onder wie een minister van economische  en een onderminister voor . Dat zijn er al meer dan de ‘0 tot 10’ die volgens Holland Quaestor nog bediend worden door de grote vergunde trustkantoren. Hoewel meeste BV’s geen jaarcijfers publiceerden, vonden we onder de honderd Russische bedrijven acht bedrijven die dat wel deden. Zij zijn in ieder geval al goed voor 2,6 miljard euro aan omzet – Russisch geld dat zo ongezien door Nederland stroomt.

Het appartement van waaruit Willem Remmelink vastgoedfonds  runt, staat in schril contrast met de Moskouse appartementencomplexen die met het fonds uit de grond lijken te worden . Horus is eigendom van een fonds in Liechtenstein, dat in de kamer van koophandel van het dwergstaatje enkel medewerkers van een trustkantoor op de eigendomspapieren heeft .

Horus is volgens jaarverslagen en Russische bronnen in werkelijkheid in handen van Sergey Gordeev, voormalig Hogerhuislid en  van ‘s Ruslands grootste ontwikkelaar van ‘residentieel vastgoed’ – . Dat zette, vooral in Moskou, hele wijken aan flatgebouwen neer, en huisvest naar eigen zeggen meer dan  mensen. In 2015 nam Remmelink het directeurschap over van het Nederlandse trustkantoor waar Horus eerst zat, . Zonder op een specifieke casus in te gaan, laat TMF weten sinds de annexatie in de Krim in 2014 sommige cliënten te hebben laten . ‘We hebben geen controle over wat ze daarna doen, of ze een structuur liquideren, naar een ander kantoor gaan, of de niet-gereguleerde sector in gaan.’ Remmelink bericht op geen enkele manier betrokken te zijn bij trustactiviteiten, en zegt in loondienst te .

NEDERLANDS RECLAMEBUREAU FACILITEERT RUSSISCHE OORLOGSPROPAGANDA

Sinds  breidt PIK internationaal uit: het investeert nu ook in vastgoed in de Filippijnen. Ook die activiteiten vinden plaats vanuit een Nederlands bedrijf, PIK International BV. Dit keer is de directeur een 31-jarige componist, die tot voor kort in dezelfde zorgflat, waar jong en oud tegenwoordig samenleven, aan het Rotterdamse Zuidplein . Die klust, naast zijn werk in de culturele sector, klaarblijkelijk bij als algemeen directeur van de Filippijnse tak van een van de grootste bedrijven van . Het eerste bouwwerk in Manilla is inmiddels in aanbouw: een luxueus complex van 29 verdiepingen van ‘‘

Vacature onderzoeksjournalist

Het verhaal moet er nu maar ‘ns uit, kopt een  van Trouw uit 1999. Het is een biecht van de Nederlandse advocaat Willem Remmelink. Remmelink vertrekt in de jaren tachtig naar de Verenigde Staten: ‘Ik was jong, advocaat, homo en Europeaan, een ideale mix om in New York  populair te zijn.’ De jurist begint voor zichzelf en regelt licenties en belastingen voor Europese klanten. Duikt de culturele wereld en de filantropie in, huurt een huis aan Miami Beach.

Uiteindelijk overtreft zijn leefstijl zijn inkomsten – en Remmelink, zo impliceert het artikel, ‘vult de gaten in zijn budget’ aan met geld van zijn cliënten. Tot zijn vriend, een balletdanser, op een ochtend de voordeur opendoet voor twee detectives. Remmelink wordt veroordeeld tot 2 tot 7 jaar. Hij zit zijn jaren uit in de Altona-gevangenis, op de grens tussen Canada en Amerika aan de 

In dienst bij Russische superrijken

In onze database komt Remmelink vanaf 2015 naar voren als directeur voor de BV van vastgoedmagnaat Sergey Gordeev. Maar hij werkt dan al langer voor Russische superrijken, blijkt uit de Pandora Papers, een lek van trustkantoren in belastingparadijzen in handen van aan het International Consortium of Investigative Journalists, gedeeld met Investico. In 2006 wordt Remmelink ‘zelfstandig bevoegd’ directeur van SAFMAR B.V., volgens een uittreksel uit de Kamer van Koophandel historisch een ‘verhandelaar in  emissierechten’ – gevestigd op een adres van Remmelink. Maar hij is alleen directeur voor de Nederlandse autoriteiten: volgens een contract uit het Pandora-lek heeft Remmelink in werkelijkheid geen enkele zeggenschap over het .

Remmelink krijgt, volgens een ander document uit het Pandora-lek, opdracht om met miljoenen euro’s aan aandelen te schuiven tussen de Nederlandse BV en een bedrijf op Cyprus. Beide bedrijven blijken, via een chique adres in de Londense wijk Westminster, deel uit te maken van een eindeloos netwerk aan firma’s van de steenrijke Rus Mikhail Gutseriev en familie. Gutseriev, die in de privatiseringsslag in de jaren negentig fortuin maakte in de olie-industrie,  staat sinds 2021 op de Britse en Europese sanctielijst–wegens zijn lange vriendschap met president Aleksandr Loekasjenko . Toen had Remmelink het bedrijf alweer enkele jaren verlaten. Voor de advocaat leek de schaduwtrustsector overigens geen vetpot: voor zijn diensten voor SAFMAR B.V. ontving hij ogenschijnlijk eenmalig . Remmelink gaat niet in op vragen over SAFMAR.

Sommige bedrijven stapten van de door ons onderzochte trustkantoren over naar een kleiner, mogelijk minder strikt kantoor. Andere huurden een Nederlandse stroman in als bestuurder–zodat het er voor de fiscus uitziet als een doodnormaal bedrijf. Of zij knippen trustdiensten op. Dan regelen ze bijvoorbeeld een adres bij de ene aanbieder, en advisering, of een bestuurder, bij een ander. Dat gebeurt vaak via een tussenpersoon.

Iets vergelijkbaars zien we gebeuren bij Karpaty Chemical B.V., dat eigenaar is van een petrochemische fabriek in Oekraïne, zo’n honderd kilometer ten zuiden van Lviv. Tot 2017 had Karpaty Chemical B.V. een Russische eigenaar: olieconcern LukOil, maar toen had had de fabriek al jaren . Met de verkoop van Karpaty Chemical aan een Oekraïense en een Azerbaijaanse magnaat, van wie één voormalig topmanager was bij LukOil, draaide de fabriek weer naar hartelust: in 2019 draaide het bedrijf een omzet van 

Ondanks de overheveling van het bedrijf van Russische in (deels) Oekraïense handen bleef de bestuurder van de BV in Nederland gelijk, zij het nu via een management-bv: de 78-jarige Rumoldus de Schutter–die ook nog altijd drie Nederlandse BV’s van LukOil . Karpaty Chemical verliet trustkantoor TMF in 2015.

Karpaty Chemical B.V. krijgt bovendien beschikking over een adres in een kantoorpand in het Betuwse Geldermalsen–op een industrieterrein waar voornamelijk lesauto’s en trekkers passeren. Daar is ook een ander bedrijf van De Schutter gevestigd, dat ‘buitenlandse bedrijven assisteert met het opzetten en ontwikkelen van bedrijfsactiviteit in .’ Volgens de  heeft De Schutter achttien jaar ervaring in het verlenen van trustdiensten, maar geen van zijn bedrijven heeft als zodanig een vergunning bij de . De Schutter zegt in reactie niets van doen te hebben met .

Legale of illegale trustdienst

‘Mogelijk levert de bestuurder, via een omweg, adresverlening aan het bedrijf,’ zegt Cees Schaap, financieel forensisch onderzoeker en voormalig fraude-officier van justitie,  op de anoniem voorgelegde . Als iemand twéé vormen van trustdienstverlening aanbiedt, dan kwalificeert hij als illegaal, vertelt Schaap – ook als dat indirect .

Vastgoedfonds Horus, dat sinds enkele weken gevestigd is op het woonadres van de Nederlandse bestuurder van het bedrijf, is een duidelijker geval. ‘Bestuursdiensten én een adres verlenen, dat kwalificeert volmondig als een illegale trustdienst.’

‘Maar het is heel moeilijk om duidelijk onderscheid te maken tussen wat wel en wat niet illegaal is,’ voegt Schaap toe. Een beproefde methode om de Wet Toezicht Trustkantoren te ontlopen, is het in loondienst nemen van een bestuurder. Ook de bestuurder van Horus is, naar eigen zeggen, in dienst bij de BV. Zo’n arbeidsovereenkomst is naar de letter van de wet geen trustdienst maar gaat, volgens de toezichthouder, ‘op z’n minst in tegen de geest van de .’

Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra zei half april in een kamerbrief dat in het handhaven van sancties in Nederland tot dan toe ‘in het algemeen’ voorspoedig en naar behoren is gehandeld, ondanks negatieve pers die anderszins schrijft. Al kon ‘niet geheel kan worden uitgesloten dat er zich Russische bezittingen in Nederland bevinden die zijn verboden met gesanctioneerde (rechts)personen maar waar de relatie lastig is vast te stellen door doelbewust complex opgezette .’

Oud-minister Stef Blok kreeg afgelopen zes weken de opdracht te verifiëren dat er niets gemist is bij het handhaven van sancties. Hij kwam tot dezelfde conclusie. In het rapport, dat hij afgelopen vrijdag indiende, concludeert hij vooralsnog geen aanwijzingen gevonden te hebben dat er zaken gemist zijn is de bevriezingen van Russisch geld. Toch wordt, door een datateam, nog steeds gezocht naar relaties met gesanctioneerde personen. Ook Blok loopt tegen complexe grensoverschrijdende constructies aan – lastig te ontwarren voor  .

Het datateam, dat tot nu toe enkele jachten en entiteiten vond die verbonden zijn aan Russen die op de sanctielijst staan, doet half mei nog steeds onderzoek, blijkt uit vragen van Investico aan de sanctiecoördinator. De door Kaag ingediende spoedwet die dienstverlening van Nederlandse trustkantoren aan Russen moet verbieden, ziet niet toe op illegale trustdienstverlening. In opdracht van het Ministerie van Financiën loopt momenteel een onderzoek naar de levensvatbaarheid van de trustsector in het geheel, wegens de ‘hoge integriteitsrisico’s’ die met trustdienstverlening gepaard .

‘Het had gewoon nooit zover moeten komen,’ zegt advocaat , gespecialiseerd in het sanctierecht. ‘We wisten allemaal dat er in Nederland allerlei shady bedrijfsstructuren actief zijn. Dat hebben we jarenlang ook aangemoedigd, door ons fijne investeringsklimaat te promoten.’ Volgens Amar valt helemaal niet vast te stellen of Nederland tot nu toe juist handelde in het handhaven van sancties. Zelf kreeg Amar, die advies verleent op het gebied van sanctiewetgeving, adviesvragen van trustkantoren. Russische klanten vroegen de kantoren tóch die ene transactie te doen, of met vermogen te schuiven op papier. Dan moest Amar vertellen dat die acties onwettig zijn. ‘Het is niet vast te stellen wat nog is weggeglipt maar ik kan je op een briefje geven dat het gebeurd is. En als dat al bij een cliënt van mij gebeurt, een vergund trustkantoor, dan daarbuiten zeker.’

Celstraf en vijf miljoen euro boete

Onvergunde trustdiensten zijn niet per definitie verboden, maar wie het randje overgaat, riskeert tegenwoordig veel. Althans, op papier. De Nederlandsche Bank kan, voor het illegaal verlenen van trustdiensten, een bestuurlijke boete opleggen tot vijf miljoen euro, en een celstraf tot twee jaar.

DNB controleert echter ‘voornamelijk’ op basis van meldingen, laat ze in reactie op vragen . Die ontvangt ze ‘’. Sinds de invoering van de Wet Toezicht Trustkantoren 2018 zegt de DNB vier bestuurlijke boetes te hebben uitgedeeld voor het illegaal verlenen van trustdiensten. Eén daarvan was voor trustkantoor Blaustein, dat activiteiten bleef verrichten nadat DNB de vergunning van het kantoor ingetrokken had wegens belastingontduiking, valsheid in geschrifte, mensensmokkel,  en .

De Nederlandse trustsector verwelkomde jarenlang twijfelachtige bedrijven met open armen. Toen bleek dat veel trustkantoren het wel heel bont hadden gemaakt werd de sector aangesproken en kwam er strenge regulering voor de vergunde kantoren. Maar de illegale trustsector bleef ongemoeid en dus liep het water naar het laagste punt. Zo ontstond er een nóg groter probleem: niet alleen is er een plek waar shady bedrijven alsnog naartoe kunnen gaan, er is ook nog eens totaal geen zicht meer op. ‘En als je toch al buiten het toezicht opereert is het makkelijk om je met deze sancties vrijer te voelen om toch die betaling te verrichten, de transactie te doen, een structuur te verhangen,’ zegt advocaat Amar. ‘De enige reden waarom je niet onder het toezicht van DNB wil vallen, is omdat je iets te verbergen hebt.’

We publiceren hier ook een nieuwsbericht van dit onderzoek. In een eerdere versie van dit bericht stond dat Sergey Gordeev voormalig Doema-lid was. Gordeev was echter lid van de Federatieraad, het Russische Hogerhuis.

OVER DIT ONDERZOEK

Investico onderzocht voor dit onderzoek de voormalig klanten van zeven trustkantoren, namelijk TMF, Intertrust, C-Corp, ITPS, Cis Management, BlauStein en United Trust. Om die bedrijven te identificeren vergeleek Investico lijsten met concernrelaties van trustkantoren, afkomstig uit de Kamer van Koophandel, op twee verschillende ijkpunten. Afhankelijk van de beschikbaarheid van data waren dit lijsten uit de periode 2012-2014 en een lijst van april 2022. We turfden alle bedrijven waarvan het trustkantoor tussen 2012-2014 nog bestuurder dan wel eigenaar was, maar in 2022 niet meer. Een deel van die bedrijven werd sinds 2012-2014 opgeheven. Een kwart is nog actief en opereert nu op andere wijze, met dan wel zonder gebruik van (onvergunde) trustdienstverlening.

Bron: Investico