Nieuw schandaal rond Russische beïnvloeding door ‘Voice of Europe’ treft Europees Parlement: deze namen worden genoemd

12 april 2024 VRT

Petr Bystron (links), Maximilian Krah (midden) en Marcel De Graaff (rechts)

Volgens onze info worden Nederlands Europarlementslid Marcel de Graaff (Forum voor Democratie) en de Duitse politici Maximilian Krah en Petr Bystron van Alternative für Deutschland genoemd in een onderzoek naar Russische beïnvloeding. Vandaag raakte bekend dat het federaal parket onderzoekt of Europese politici betaald werden om Russische propaganda te verspreiden. De drie ontkennen alvast dat ze betaald kregen. 

Nieuw schandaal rond Russische beïnvloeding door ‘Voice of Europe’ treft Europees Parlement: deze namen worden genoemd

1. Waarover gaat dit?

Twee weken geleden maakte de Tsjechische premier Petr Fiala bekend dat twee personen en het mediabedrijf ‘Voice of Europe’ op een sanctielijst terechtkomen in een onderzoek naar Russische beïnvloeding. 

De tegoeden van de personen en Voice of Europe worden in beslag genomen. De Poolse inlichtingendienst meldde diezelfde week dat er huiszoekingen waren in Warschau en Tychy, een stad in het zuiden van het land, die kaderden binnen hetzelfde onderzoek.

Propaganda, dat is in de eerste plaats waar het hele onderzoek om draait. Voice of Europe is een website waarop berichten en interviews werden gedeeld die kritisch staan tegenover de Europese Unie. Er worden ook bedenkingen geplaatst bij de Westerse hulp voor Oekraïne. 

Voice of Europe is naast de site ook actief op sociale media. Er worden interviews gedeeld met Europese politici, vaak politici uit (uiterst-)rechtse hoek die kritisch staan tegenover de Europese Unie. Tot daar geen probleem, zou je denken: de meningen zijn namelijk vrij. 

Maar Voice of Europe, of het netwerk errond, zou met geld vanuit Moskou ook politici betaald hebben om mee die propaganda te verspreiden. Dan kan er sprake zijn van buitenlandse inmenging, en dat is wel strafbaar. Die betalingen zouden gebeurd zijn in Tsjechië, waar Voice of Europe z’n zetel heeft. 

“Het (Tsjechische, red.) onderzoek toont dat Moskou verschillende Europese parlementsleden heeft benaderd en hen heeft betaald, om een Russische agenda te promoten”, zei premier Alexander De Croo (Open VLD) vandaag. Hij bevestigde nog eens dat ook “onze (Belgische, red.) diensten aangeven dat er betalingen zijn geweest.” 

2. Wie zit er achter deze beïnvloeding?

De Tsjechische inlichtingendienst duidde Viktor Medvedtsjoek aan als man die de touwtjes in handen zou hebben bij Voice of Europe. Medvedtsjoek is een Oekraïense politicus en zakenman. Geboren in Rusland, noemt hij zichzelf een goede vriend van de Russische president Poetin. Poetin is ook de peter van zijn jongste dochter, Daryna. 

Medvedtsjoek was de stafchef van voormalig Oekraïens president Leonid Koetsjma. In 2014 was hij kritisch voor de pro-Europese Maidanprotesten in Oekraïne, waarbij de toenmalige Oekraïense president Janoekovitsj naar Rusland vluchtte. Medvedtsjoek komt in 2014 al op de Amerikaanse sanctielijst, maar gaat toch nog een Oekraïense oppositiepartij leiden. 

Na de Russische invasie in februari 2022, wordt hij gearresteerd. In september dat jaar wordt hij geruild voor Oekraïense gevangenen die in Rusland vastzaten. 

Viktor Medvedtsjoek (links) bij Vladimir Poetin (rechts) in 2019. Sputnik

Vandaag reageerde de man via de site van Voice of Europe, die nota bene nog operationeel is. Volgens Medvetsjoek gaat het allemaal om een “heksenjacht tegen politici die voor vrede pleiten, wat perfect overeenkomt met wat Zelensky (de Oekraïense president, red.) aan het doen is sinds 2019″, klinkt het. “De beschuldigingen van sommige Europese politici tegen ons dat we zouden werken voor Moskou zijn totaal absurd.”

Naast Medvetsjoek werd ook Artem Martsjevsky op de Tsjechische sanctielijst gezet. Die laatste zou de activiteiten van Voice of Europe beheerd hebben, op aansturen van Medvetsjoek vanuit Rusland. 

3. Welke politici zijn betrokken?

Volgens onze info wordt van minstens drie Europese politici onderzocht of ze betaald werden om pro-Russische standpunten te verspreiden. Het gaat om uiterst-rechtse Europarlementsleden of Europese kandidaten uit Nederland en Duitsland.

Zo horen we dat Europees Parlementslid Marcel de Graaff van Forum voor Democratie, de partij van Thierry Baudet, wordt genoemd. Daarnaast zou het ook gaan om Duits Europarlementslid Maximilian Krah en Europees kandidaat Petr Bystron. De laatsten zijn allebei lid van AfD. Er zou tegen de drie politici bewijzen gevonden zijn, al ontkennen zij dat ze geld ontvingen.

Vooral Petr Bystron liep de afgelopen weken in de kijker. Duitse media hadden het over belastende geluidsopname over hem. Hijzelf ontkende maandag nog met klem, en AfD behoudt voorlopig het vertrouwen in Bystron. 

Ook Belgische politici gaven interviews aan Voice of Europe, het medium dat dus geleid en gefinancierd zou worden om Russische propaganda te verspreiden. Het gaat zeker om Filip Dewinter, Tom Vandendriessche en Filip Brusselmans, alledrie parlementsleden van Vlaams Belang. 

Er zijn geen aanwijzingen dat de Vlaams Belangers betaald kregen door Voice of Europe of personen errond. De partij bevestigt dat vandaag nogmaals. Tijdens de interviews kregen ze wel vragen over Oekraïne.

Filip Dewinter reageerde daar tijdens het interview dubbel op: enerzijds zegt hij dat Europa de Oekraïeners moet blijven steunen, anderzijds zegt Dewinter dat hij “heel goede contacten heeft in Rusland” en “bevriend is met verschillende Russische politici”. “Ik heb altijd gehouden van het idee van een alliantie tussen Europa en Rusland”, zei Dewinter nog tijdens het interview, dat afgelopen september werd gepubliceerd.

4. Wat doet België?

Vandaag maakte premier Alexander De Croo (Open VLD) bekend dat het federaal parket een onderzoek voert naar de beïnvloeding en betalingen aan Europese Parlementsleden vanuit Rusland. 

Hoeveel politici betrokken zijn of om wie het gaat, kon of wilde De Croo niet zeggen. De premier bevestigde wel dat “de cashbetalingen niet plaatsvonden in België”. Volgens onze info zou dat in Tsjechië gebeurd zijn. 

Onze inlichtingendiensten werken al meer dan een jaar op het dossier, samen met Nederland, Polen, Tsjechië, Hongarije, Duitsland, en Frankrijk. De grootte-orde van het dossier wordt niet kleiner ingeschat dan Qatargate, waarbij Qatar en Marokko Europese parlementsleden zouden omgekocht hebben. In dit onderzoek rond Voice of Europe zouden overigens niet enkel politici genoemd worden.

Tegelijk klinkt vanuit bronnen binnen de veiligheidsdiensten wel wat kritiek op de vele aandacht die politici internationaal veroorzaken voor het onderzoek. Uiteraard zorgen de naderende Europese verkiezingen voor extra nervositeit, maar voor het onderzoek zou het beter zijn om meer in de luwte te werken. 

Het is niet de eerste keer dat inlichtingendiensten Russische invloed in België opmerken. Eerder berichtte Staatsveiligheid in haar jaarrapport bijvoorbeeld dat sinds de invasie van Rusland in Oekraïne op 24 februari 2022 “tientallen Russische inlichtingenofficieren werden uitgewezen” die werkten onder een diplomatieke dekmantel. Minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) expliciteerde vandaag nog eens dat daar ook Europese diplomaten bijzaten. 

5. Welke straffen riskeren de betrokkenen?

Recent werden de straffen voor inmenging en corruptie verhoogd. Verouderde begrippen in het strafwetboek zorgden er tot nu voor dat buitenlandse inmenging vaak niet strafbaar was omdat ons land bijvoorbeeld niet in staat van oorlog was. Op spionage en buitenlandse inmenging staan nu straffen tot 10 jaar. 

 

Liquideren, in diskrediet brengen of chanteren: waarom geheime spionagediensten wel vaker mensen vergiftigen

29 februari 2024 VRT

Links: Aleksandr Litvinenko rechts: Georgi Markov

Of de agenten in Brussel wel of niet zijn vergiftigd met amfetamines (door een geheime dienst of iemand anders) zal nog moeten blijken. Feit is wel dat buitenlandse spionagediensten wel vaker doelwitten vergiftigen, om verschillende redenen. Een duik in die mysterieuze wereld. 

Liquideren, in diskrediet brengen of chanteren: waarom geheime spionagediensten wel vaker mensen vergiftigen

inlichtingendiensten vragen of het kan dat een politie-inspecteur in Brussel mogelijk vergiftigd werd door een buitenlandse geheime dienst. Het scenario wordt niet als erg waarschijnlijk bestempeld, maar helemaal afgeschreven wordt het toch ook niet. 

Feit is: het gebeurt. En misschien wel vaker dan jij of ik denken. 

Vergiftiging om doelwitten uit te schakelen

“Meestal wordt vergiftiging ingezet om een doelwit te doden of te liquideren”, vertelt Kenneth Lasoen, expert inlichtingendiensten van de UAntwerpen. Daarin zijn de voorbeelden legio.

Er is echter geen reden om aan te nemen dat inlichtingendiensten gestopt zouden zijn omdat de Koude Oorlog afgelopen is Kenneth Lasoen – expert inlichtingendiensten

Denk maar aan de onlangs overleden Aleksej Navalny. In 2020 werd hij tijdens een vlucht van Tomsk naar Moskou ernstig ziek. De conclusie? Vergiftiging met novitsjok, een zeer krachtig zenuwgif dat tijdens de Sovjetperiode werd ontwikkeld. Velen keken meteen in de richting van de Russische geheime diensten. 

Aleksandr Litvinenko

Enkele jaren ervoor zouden zo ook de voormalige Russische spion Sergej Skripal en zijn dochter Joelia vergiftigd zijn – maar ze overleefden. 

Na de vergiftiging van de Skripals in 2018 moesten alle onderzoekers speciale pakken aandoen AFP or licensors

Of denk maar aan Aleksandr Litvinenko die in 2006 stierf na een vergiftiging door polonium. 

Litvinenko in het ziekenhuis, waar hij enkele weken na zijn opname stierf aan een polonium-vergiftiging

“Rusland gebruikt graag exotische, zeldzame giffen, waarvan men weet dat ze tot een trage, pijnlijke dood leiden. Meestal doen ze dat tegen eigen overlopers, als soort van signaal.”

Aan Rusland denken we dan wel het vaakst, de geschiedenis leert ons dat ook andere landen zich er al eens schuldig aan durven maken. In 2017 werd de halfbroer van Kim Jong-un met het zenuwgas VX vermoord op de luchthaven van Kuala Lumpur. Het werk van Noord-Korea? Dat is althans wat er gedacht wordt. 

Wat meer terug in de tijd is er ook het voorbeeld van Georgi Markov, een Bulgaarse dissident. In 1978 werd hij – vermoedelijk door de Bulgaarse geheime dienst – in Londen vermoord door een prik met een paraplu. In de punt? Een bolletje met gif. 

Links: Georgi Markov, rechts het bolletje met gif in

 

“Ook Indonesië heeft zich daar al schuldig aan gemaakt, door de vergiftiging van een mensenrechtenactivist met arsenicum”, duidt Lasoen. “Zelfs de CIA had ooit plannen om de tandpasta van Lumumba (de voormalige Congolese premier, die in 1961 vermoord werd, red.) te vergiftigen.”

“De meeste voorbeelden die we kennen dateren van de Koude Oorlog of vroeger en die zijn intussen al uitgekomen. Er is echter geen reden om aan te nemen dat inlichtingendiensten gestopt zouden zijn omdat de Koude Oorlog afgelopen is. Voor ons is de Koude Oorlog geëindigd in 1991, voor bepaalde landen helemaal niet. Er zijn dus voorbeelden van recente en minder recente plannen.”

Vergiftiging om doelwitten in diskrediet te brengen

De – al dan niet geslaagde – vergiftigingspogingen op hoge figuren komen uiteraard breed in het nieuws. Maar het gebeurt vaker dan dat, tegen doelwitten die het nieuws niet halen. De bedoeling is dan vaak om de geviseerde slachtoffers niet uit te schakelen, maar wel te compromitteren. Die techniek heet “kompromat”, niet voor niets afgeleid van een Russisch woord. 

 

Kompromat slaat op het in diskrediet brengen van mensen of organisaties om die te manipuleren, te chanteren of om een onderzoek te verstoren

Kenneth Lasoen – expert inlichtingendiensten

“Het is een techniek die nogal bekend is in de wereld van inlichtingendiensten. Het werd vroeger vaak ingezet door de KGB (de geheime dienst van de Sovjet-Unie), maar ook nu wordt het nog regelmatig gebruikt. Kompromat slaat op het in diskrediet brengen van mensen of organisaties om die te manipuleren, te chanteren of om een onderzoek te verstoren. Het doel is om de geloofwaardigheid te ondermijnen.” 

Die verhalen komen minder vaak in het nieuws, net omdat het een techniek is om mensen te overhalen mee te werken met geheime diensten terwijl ze dat niet wilden. “Via berichten, foto’s, e-mails: we kennen dat van in de film, maar zo gaat het soms effectief.”

“Het wordt dus wijdverspreid ingezet door meedogenloze inlichtingendiensten die daar geen scrupules voor aan de dag leggen”, besluit Lasoen. Een belangrijke kanttekening: “Belgische inlichtingendiensten mogen zich níet behelpen met zulke technieken en doen dat ook niet.”

En wat met het verhaal van de agent?

Terug naar ons verhaal over de agent in Brussel. Lasoen acht het zeker “plausibel” dat er toch meer aan de hand zou zijn. “Gezien het gevoelige dossier waarop deze agenten werken (het grote corruptieschandaal in het Europees Parlement, red.), en de landen waarover het onderzoek gaat (Qatar en Marokko, red.). Het onderzoek draait al om ongeoorloofde inmenging, dus ze zijn er niet vies van. Op deze manier zou de legitimiteit van uitstekende speurders wel ondermijnd worden.” 

 

Er zijn heel veel afwegingen die moeten worden gemaakt vooraleer we willen namen and shamen

Kenneth Lasoen – expert inlichtingendiensten

Bevestiging is er – en dat herhalen we – evenwel niet. “Ik begrijp de terughoudendheid van de instanties om iemand met de vinger te wijzen. Als het zo is, mogen ze dat niet door de vingers zien, maar het kan diplomatiek zwaar aankomen.”

“Bovendien zijn het landen waar we op andere vlakken mee samenwerken. Als de relatie hierdoor verstoord geraakt, blijven onze inlichtingendiensten verstoken van bepaalde informatie. Dus er zijn heel veel afwegingen die moeten worden gemaakt vooraleer we gaan willen namen and shamen.“

En vooral: laten we eerst het onderzoek maar afwachten.

‘An Italian Job’: Italiaanse handtekening onder Europees corruptieschandaal

15 december 2022 NOS

EPA

Het corruptieschandaal in het Europees Parlement heeft internationale proporties. De Belgische staatsveiligheid heeft samengewerkt met zusterdiensten in vijf verschillende landen. Maar de harde kern van ‘Qatargate’, zo blijkt, is Italiaans. Speurders spreken van ‘an Italian job’.

‘An Italian Job’: Italiaanse handtekening onder Europees corruptieschandaal

Twee Italianen zouden geld aangenomen hebben van Marokko en Qatar en het verdeeld hebben onder zichzelf, Europarlementariërs en parlementsmedewerkers. Mogelijk zijn nog meer Italianen betrokken. Op basis van gerechtelijke documenten reconstrueert de Italiaanse krant La Repubblica in detail hoe Qatargate zich ontrolde.

Private giften

Het begint in 2019. De 67-jarige Antonio Panzeri, als oud-bestuurder van de centrumlinkse Partito Democratico een vrij bekend politicus in Italië, wordt na drie termijnen niet herkozen in het Europees Parlement.

Zoals niet ongebruikelijk is besluit hij een nieuw leven te beginnen als lobbyist. Hij richt Fight Impunity op, een organisatie die zich inzet tegen mensenrechtenschendingen wereldwijd. Als oud-voorzitter van de subcommissie mensenrechten van het Europees Parlement is Panzeri met het dossier vertrouwd.

Als ex-parlementariër komt hij regelmatig langs in het Europees Parlement en zijn organisatie is erg actief. Zo zoekt hij gerechtigheid voor de dood van de Italiaanse doctoraalstudent Giuglio Regeni, die in 2016 in Egypte werd gemarteld en vermoord. Ook stelt hij wantoestanden in Saudi-Arabië en Iran aan de kaak.

Maar waar het geld van de organisatie vandaan komt, is onduidelijk. De 175.000 euro aan subsidie die Panzeri had aangevraagd bij het Europees Parlement wordt hem niet toegekend. Tegenover vrienden en kennissen erkent Panzeri volgens La Repubblica dat hij ‘private giften’ ontvangt.

Spil van twee Italianen

Die ‘giften’ kwamen uit Qatar en Marokko, blijkt nu. Uit het aanhoudingsbevel, dat in handen is van Belgische media, blijkt dat niet alleen Panzeri, maar ook zijn 35-jarige oud-medewerker Francesco Giorgi rechtstreeks contact had met de overheden van beide landen.

Wat Marokko betreft liep het contact vooral via de Marokkaanse ambassadeur in Polen. Met hem zouden de Italianen afspraken hebben gemaakt over betalingen en wat daartegenover moest staan. In Qatar hadden de twee rechtstreeks contact met hoge overheidsfunctionarissen en zelfs met een minister.

De betaling voor hun diensten ontvingen de Italianen volgens Belgische justitie deels in contanten, deels op de bankrekening van Fight Impunity, en deels in de vorm van geschenken. Dat geld werd enerzijds gebruikt om parlementsleden om te kopen en anderzijds om “een levensstijl te onderhouden die buiten hun mogelijkheden lag”, citeert La Repubblica een aanhoudingsbevel.

Uit het onderzoek blijkt dat Panzeri met zijn vrouw in Italië contact had over het geld en de vraag hoe het te besteden. Zo zouden de twee vorig jaar “een kerstvakantie van 100.000 euro” gevierd hebben. De 67-jarige vrouw en de dochter van Panzeri, die ook betrokken lijkt, zijn door de Italiaanse politie onder huisarrest geplaatst.

‘De vriendengroep’

Francesco Giorgi, de partner van de eveneens opgepakte Europarlementariër Eva Kaili, heeft zijn rol in Qatargate bekend. In een urenlang verhoor gaf hij toe dat hij het geld uit Marokko en Qatar beheerde, maar hij noemde Panzeri de echte spin in het web.

De onderzoekers vermoeden dat naast Panzeri en Giorgi ook andere Italianen behoren tot wat zij in het dossier ‘de vriendengroep’ noemen. Ze noemen onder andere Andrea Cozzolino, een Europarlementariër die lid is van de subcommissie mensenrechten en zich tevens bezighoudt met de relatie van de EU met Marokko.

Omdat Cozzolino zich vaak mild uitliet over Qatar en Marokko willen onderzoekers weten of hij daarvoor betaald is. Formeel wordt hij echter nergens van beschuldigd. Aan La Repubblica laat de politicus weten dat zijn positie “altijd openbaar en politiek” was en dat hij nooit druk heeft ervaren.

Schone handen

De aandacht voor Qatargate in Italië is groot. Vanwege de Italiaanse hoofdrolspelers natuurlijk, maar ook omdat het schandaal herinnert aan een politiek trauma: in de jaren 90 ontdekten magistraten met de zogenoemde ‘Operatie Schone Handen’ een enorm corruptienetwerk binnen de Italiaanse politiek. Italiaanse media noemen dit Europese schandaal de ‘Schone Handen’ van de 21ste eeuw.

“Dit scenario is objectief gezien zorgwekkend”, reageerde de uiterst rechtse premier Meloni vanochtend. “In dit soort situaties is onze reactie van groot belang. En die reactie moet stevig zijn. Het gaat om geloofwaardigheid van de Unie en van onze landen. Wij willen dat dit tot op de bodem wordt uitgezocht, want de omvang van dit schandaal is verwoestend.”

Amfetamines in zijn bloed gevonden na incident op café in Brussel: Onderzoek naar mogelijke moordpoging op hoofdinspecteur federale politie

29 februari 2024 VRT

Binnenland Justitie Archief foto

Er is een onderzoek gestart naar een mogelijke moordpoging op een hoofdinspecteur van de gerechtelijke politie. Dat staat in Het Nieuwsblad en het nieuws wordt bevestigd aan VRT NWS. 

Amfetamines in zijn bloed gevonden na incident op café in Brussel: Onderzoek naar mogelijke moordpoging op hoofdinspecteur federale politie

Eind januari werd een hoofdinspecteur van de federale gerechtelijke politie opgepakt, omdat hij samen met twee collega’s in een dronken bui overlast zou hebben veroorzaakt in een café in de Sint-Katelijnestraat in het Brusselse stadscentrum. Volgens verschillende media heeft de hoofdinspecteur daarbij een ober geslagen en ook terrasmeubilair vernield. 

Toen de uitbater hen vroeg om te vertrekken, zou hij hem eerst weggewuifd hebben met de boodschap dat ze van de politie waren. Bij een tweede vraag zou de hoofdinspecteur uitgehaald hebben naar de uitbater, waarop de lokale politie tussenbeide moest komen. De man zou zich verzet hebben toen hij geboeid werd, zou daarop gevallen zijn en het bewustzijn verloren hebben. 

Opvallend, zeker omdat de drie zich altijd onberispelijk zouden hebben gedragen in het verleden. Tot die ene bewuste avond, dus.

Verschillende bronnen laten ons weten dat de hoofdinspecteur inderdaad een goede reputatie had. Hij werkt op dit moment bij de Centrale Dienst voor de Bestrijding van Corruptie (CDBC) en is een van de agenten die het onderzoek voert naar Qatargate, het grote corruptieschandaal in het Europees Parlement.

In het verleden heeft hij ook op terreurdossiers gewerkt. Zo was hij onder meer een van de agenten die mee de huiszoeking in de Driesstraat in Vorst uitvoerde op 15 maart 2016. Dat draaide uit op veel meer dan een “doordeweekse” huiszoeking, want de agenten werden meteen onder vuur genomen door drie terroristen – een van hen was Salah Abdeslam. De politieman in kwestie heeft toen een van de terroristen neergeschoten.

Onderzoek naar poging tot moord

Nu blijkt dat de hoofdinspecteur in kwestie mogelijk vergiftigd was. Volgens onze informatie wijst het toxicologisch onderzoek uit dat er in zijn bloed sporen van amfetamines aangetroffen werden. Eén bron spreekt ook van meerdere soorten, een cocktail aan drugs dus. Hij werd naar het ziekenhuis gebracht voor een check-up en moest nadien de nacht in de cel doorbrengen.

Maar de volgende ochtend voelde hij zich niet goed, waarop hij weer naar het ziekenhuis gebracht werd. Daar bleek dat hij een interne bloeding had en geopereerd moest worden. Maar of dat door de val gekomen is of door de amfetamines, is nog niet duidelijk. 

Het parket van Brussel bevestigt alvast dat er een onderzoek loopt voor poging tot moord en houdt “alle pistes open”. Meer informatie wil het parket niet geven. Verder onderzoek moet uitwijzen of iemand bewust iets in de drank van de agent(en) heeft gedaan en of het om een poging tot vergiftiging gaat. De twee andere agenten zijn niet getest op drugs, maar ze gaan nu een haarpuntanalyse laten uitvoeren. Drugs blijven veel langer opspoorbaar via het haar. 

Amfetamines zijn synthetische drugs – denk aan speed of crystal meth. Toxicoloog Jan Tytgat laat weten dat je het niet proeft of ziet als er bijvoorbeeld iets in een drankje gedaan is. Enkele tientallen milligrammen zijn al voldoende om effect te hebben. Je wordt er euforisch van, maar bij erg hoge dosis is het potentieel dodelijk. 

Zelf gaat de man ervan uit dat iemand hem de drugs gegeven heeft, zonder dat hij dat gemerkt heeft. 

Als dat klopt, is de grote vraag: waarom werd hij vergiftigd? En door wie? Gebeurde dat willekeurig? Of was er een link met het onderzoek dat hij nu voerde naar de corruptie in het Europees Parlement?

Of het daar iets mee te maken heeft, zal moeten blijken uit het onderzoek. Uit meerdere bronnen horen we dat die piste “niet uitgesloten” wordt. Toch wordt er tegelijk gezegd dat ze het “onwaarschijnlijk” zouden vinden dat de geheime diensten van Qatar of Marokko hem zouden vergiftigd hebben om het onderzoek te saboteren. 

Hoe dan ook wordt nog onderzocht wat er daar precies gebeurd is, op die bewuste avond in januari.