Nieuw schandaal rond Russische beïnvloeding door ‘Voice of Europe’ treft Europees Parlement: deze namen worden genoemd

12 april 2024 VRT

Petr Bystron (links), Maximilian Krah (midden) en Marcel De Graaff (rechts)

Volgens onze info worden Nederlands Europarlementslid Marcel de Graaff (Forum voor Democratie) en de Duitse politici Maximilian Krah en Petr Bystron van Alternative für Deutschland genoemd in een onderzoek naar Russische beïnvloeding. Vandaag raakte bekend dat het federaal parket onderzoekt of Europese politici betaald werden om Russische propaganda te verspreiden. De drie ontkennen alvast dat ze betaald kregen. 

Nieuw schandaal rond Russische beïnvloeding door ‘Voice of Europe’ treft Europees Parlement: deze namen worden genoemd

1. Waarover gaat dit?

Twee weken geleden maakte de Tsjechische premier Petr Fiala bekend dat twee personen en het mediabedrijf ‘Voice of Europe’ op een sanctielijst terechtkomen in een onderzoek naar Russische beïnvloeding. 

De tegoeden van de personen en Voice of Europe worden in beslag genomen. De Poolse inlichtingendienst meldde diezelfde week dat er huiszoekingen waren in Warschau en Tychy, een stad in het zuiden van het land, die kaderden binnen hetzelfde onderzoek.

Propaganda, dat is in de eerste plaats waar het hele onderzoek om draait. Voice of Europe is een website waarop berichten en interviews werden gedeeld die kritisch staan tegenover de Europese Unie. Er worden ook bedenkingen geplaatst bij de Westerse hulp voor Oekraïne. 

Voice of Europe is naast de site ook actief op sociale media. Er worden interviews gedeeld met Europese politici, vaak politici uit (uiterst-)rechtse hoek die kritisch staan tegenover de Europese Unie. Tot daar geen probleem, zou je denken: de meningen zijn namelijk vrij. 

Maar Voice of Europe, of het netwerk errond, zou met geld vanuit Moskou ook politici betaald hebben om mee die propaganda te verspreiden. Dan kan er sprake zijn van buitenlandse inmenging, en dat is wel strafbaar. Die betalingen zouden gebeurd zijn in Tsjechië, waar Voice of Europe z’n zetel heeft. 

“Het (Tsjechische, red.) onderzoek toont dat Moskou verschillende Europese parlementsleden heeft benaderd en hen heeft betaald, om een Russische agenda te promoten”, zei premier Alexander De Croo (Open VLD) vandaag. Hij bevestigde nog eens dat ook “onze (Belgische, red.) diensten aangeven dat er betalingen zijn geweest.” 

2. Wie zit er achter deze beïnvloeding?

De Tsjechische inlichtingendienst duidde Viktor Medvedtsjoek aan als man die de touwtjes in handen zou hebben bij Voice of Europe. Medvedtsjoek is een Oekraïense politicus en zakenman. Geboren in Rusland, noemt hij zichzelf een goede vriend van de Russische president Poetin. Poetin is ook de peter van zijn jongste dochter, Daryna. 

Medvedtsjoek was de stafchef van voormalig Oekraïens president Leonid Koetsjma. In 2014 was hij kritisch voor de pro-Europese Maidanprotesten in Oekraïne, waarbij de toenmalige Oekraïense president Janoekovitsj naar Rusland vluchtte. Medvedtsjoek komt in 2014 al op de Amerikaanse sanctielijst, maar gaat toch nog een Oekraïense oppositiepartij leiden. 

Na de Russische invasie in februari 2022, wordt hij gearresteerd. In september dat jaar wordt hij geruild voor Oekraïense gevangenen die in Rusland vastzaten. 

Viktor Medvedtsjoek (links) bij Vladimir Poetin (rechts) in 2019. Sputnik

Vandaag reageerde de man via de site van Voice of Europe, die nota bene nog operationeel is. Volgens Medvetsjoek gaat het allemaal om een “heksenjacht tegen politici die voor vrede pleiten, wat perfect overeenkomt met wat Zelensky (de Oekraïense president, red.) aan het doen is sinds 2019″, klinkt het. “De beschuldigingen van sommige Europese politici tegen ons dat we zouden werken voor Moskou zijn totaal absurd.”

Naast Medvetsjoek werd ook Artem Martsjevsky op de Tsjechische sanctielijst gezet. Die laatste zou de activiteiten van Voice of Europe beheerd hebben, op aansturen van Medvetsjoek vanuit Rusland. 

3. Welke politici zijn betrokken?

Volgens onze info wordt van minstens drie Europese politici onderzocht of ze betaald werden om pro-Russische standpunten te verspreiden. Het gaat om uiterst-rechtse Europarlementsleden of Europese kandidaten uit Nederland en Duitsland.

Zo horen we dat Europees Parlementslid Marcel de Graaff van Forum voor Democratie, de partij van Thierry Baudet, wordt genoemd. Daarnaast zou het ook gaan om Duits Europarlementslid Maximilian Krah en Europees kandidaat Petr Bystron. De laatsten zijn allebei lid van AfD. Er zou tegen de drie politici bewijzen gevonden zijn, al ontkennen zij dat ze geld ontvingen.

Vooral Petr Bystron liep de afgelopen weken in de kijker. Duitse media hadden het over belastende geluidsopname over hem. Hijzelf ontkende maandag nog met klem, en AfD behoudt voorlopig het vertrouwen in Bystron. 

Ook Belgische politici gaven interviews aan Voice of Europe, het medium dat dus geleid en gefinancierd zou worden om Russische propaganda te verspreiden. Het gaat zeker om Filip Dewinter, Tom Vandendriessche en Filip Brusselmans, alledrie parlementsleden van Vlaams Belang. 

Er zijn geen aanwijzingen dat de Vlaams Belangers betaald kregen door Voice of Europe of personen errond. De partij bevestigt dat vandaag nogmaals. Tijdens de interviews kregen ze wel vragen over Oekraïne.

Filip Dewinter reageerde daar tijdens het interview dubbel op: enerzijds zegt hij dat Europa de Oekraïeners moet blijven steunen, anderzijds zegt Dewinter dat hij “heel goede contacten heeft in Rusland” en “bevriend is met verschillende Russische politici”. “Ik heb altijd gehouden van het idee van een alliantie tussen Europa en Rusland”, zei Dewinter nog tijdens het interview, dat afgelopen september werd gepubliceerd.

4. Wat doet België?

Vandaag maakte premier Alexander De Croo (Open VLD) bekend dat het federaal parket een onderzoek voert naar de beïnvloeding en betalingen aan Europese Parlementsleden vanuit Rusland. 

Hoeveel politici betrokken zijn of om wie het gaat, kon of wilde De Croo niet zeggen. De premier bevestigde wel dat “de cashbetalingen niet plaatsvonden in België”. Volgens onze info zou dat in Tsjechië gebeurd zijn. 

Onze inlichtingendiensten werken al meer dan een jaar op het dossier, samen met Nederland, Polen, Tsjechië, Hongarije, Duitsland, en Frankrijk. De grootte-orde van het dossier wordt niet kleiner ingeschat dan Qatargate, waarbij Qatar en Marokko Europese parlementsleden zouden omgekocht hebben. In dit onderzoek rond Voice of Europe zouden overigens niet enkel politici genoemd worden.

Tegelijk klinkt vanuit bronnen binnen de veiligheidsdiensten wel wat kritiek op de vele aandacht die politici internationaal veroorzaken voor het onderzoek. Uiteraard zorgen de naderende Europese verkiezingen voor extra nervositeit, maar voor het onderzoek zou het beter zijn om meer in de luwte te werken. 

Het is niet de eerste keer dat inlichtingendiensten Russische invloed in België opmerken. Eerder berichtte Staatsveiligheid in haar jaarrapport bijvoorbeeld dat sinds de invasie van Rusland in Oekraïne op 24 februari 2022 “tientallen Russische inlichtingenofficieren werden uitgewezen” die werkten onder een diplomatieke dekmantel. Minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) expliciteerde vandaag nog eens dat daar ook Europese diplomaten bijzaten. 

5. Welke straffen riskeren de betrokkenen?

Recent werden de straffen voor inmenging en corruptie verhoogd. Verouderde begrippen in het strafwetboek zorgden er tot nu voor dat buitenlandse inmenging vaak niet strafbaar was omdat ons land bijvoorbeeld niet in staat van oorlog was. Op spionage en buitenlandse inmenging staan nu straffen tot 10 jaar. 

 

Zo werd radicaal-rechtse Nederlandse nieuwssite een Russisch propagandakanaal

28 maart 2024 Nieuws

ANP

De Tsjechische geheime dienst heeft deze week naar eigen zeggen een Russische desinformatiecampagne blootgelegd. De dienst ontmantelde nieuwssite Voice of Europe, die al jaren pro-Russische propaganda verspreidt.

Zo werd radicaal-rechtse Nederlandse nieuwssite een Russisch propagandakanaal

Volgens inlichtingenbronnen is de site een doorgeefluik voor het Kremlin om politici uit Europese landen te betalen. In Nederland worden Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet en FvD-Europarlementariër Marcel de Graaff in verband gebracht met de beïnvloedingscampagne. De site, enkele jaren terug door Nederlanders gestart, was een podium voor radicaal-rechts.

 

Nederlandse politici namen geld aan om een pro-Russisch verhaal te verspreiden.

Zdislava Pokorná, onderzoeksjournalist

“Met grote bewondering kijk ik naar jullie waardevolle en unieke werk, ik lees de Voice of Europe elke dag”, zei PVV-leider Geert Wilders in 2017 in een interview met de website.

“Wilders laat zich niet graag interviewen door journalisten, maar gaf wel een enkele keer echt exclusieve interviews aan Voice of Europe”, zegt Coen van de Ven, journalist bij tijdschrift De Groene Amsterdammer. Hij deed in 2018 onderzoek naar Russische beïnvloeding en kreeg al snel Voice of Europe in het vizier. “Er stonden interviews op met radicaal-rechtse leiders, wat ook helemaal paste in het stramien van Russische desinformatiecampagnes.”

Maar er bleken geen Russen, maar drie Nederlandse ondernemers achter de website te zitten, onthulde De Groene in 2018. Van de Ven: “In interviews met de ondernemers proef je tussen de regels door dat het ze om ideologische overtuiging te doen is. Maar het was primair een zakelijk project. Ze zagen een gat in de markt voor een Europese radicaal-rechtse nieuwswebsite.”

Poetin-vriend koopt site

In de tijd dat Van de Ven de website onderzocht, lag de focus op West-Europa. Er verschenen berichten over rellen in Zweedse buitenwijken en een steekpartij in de Amsterdamse metro.

Dat veranderde allemaal na 2019. Van de Ven: “Op 31 december dat jaar verscheen er een heel kort bericht waarin ze lieten weten ermee op te houden. De Nederlandse oprichters verkochten de website aan een Tsjechisch mediabedrijf. Ergens in 2020 komt de website in handen van een Oekraïense oligarch die heel nauwe banden heeft met Poetin.”

Die oligarch was de pro-Russische politicus Viktor Medvedtsjoek. Hij werd kort na de Russische inval in Oekraïne vastgezet na beschuldigingen van terrorisme-financiering. Later is hij uitgeruild met Moskou voor Oekraïense krijgsgevangenen.

Europese verkiezingen beïnvloeden

In de jaren na de Tsjechische overname verschoof de focus op Voice of Europe naar Centraal- en Oost-Europa. Wat hetzelfde bleef: interviews met rechtse politici zoals de Belg Filip Dewinter van Vlaams Belang, de Duitser Maximilian Krah van Alternative für Deutschland en Thierry Baudet van Forum voor Democratie.

Dinsdag onthulde een Tsjechische krant, op basis van gesprekken met inlichtingenbronnen, dat de website ook Europese politici betaalde. Met geld uit Rusland. Namen zijn niet genoemd.

“Ook Nederlandse politici namen volgens contra-inlichtingen geld van Rusland aan om een pro-Russisch narratief te verspreiden”, zegt de Tsjechische onderzoeksjournalist Zdislava Pokorná. “Het belangrijkste doel is om de komende verkiezingen voor het Europees Parlement te beïnvloeden.”

 

Dit laat zien hoe groot het risico is op buitenlandse beïnvloeding.

Mark Rutte (VVD), demissionair premier

De Tsjechische premier zegt acties te ondernemen tegen het “pro-Russische netwerk”. Tweede Kamerleden reageren geschrokken op de onthullingen. Wilders neemt nu afstand van Voice of Europe. Hij zegt er nooit geld van te hebben ontvangen en noemt de potentiële Russische beïnvloeding kwalijk. “Als dit waar is, dan wil ik weten: wie zijn dat? Welke partijen gaat het om?” Hij heeft een debat over het onderwerp aangevraagd.

Thierry Baudet

Op de Tsjechische site die de onthullingen deed, worden de namen van Forum-leider Baudet en Europarlementariër Marcel de Graaff genoemd. Zowel De Graaff als Baudet werd vorig jaar door Voice of Europe uitgebreid geïnterviewd.

Dat Baudet pro-Russische standpunten inneemt, is niet nieuw. En begin vorig jaar bevestigde het kabinet dat de Nederlands geheime dienst AIVD Baudet benaderd had vanwege serieuze aanwijzingen dat Russische agenten iets met zijn partij zouden willen.

Marcel de Graaff in het Europees Parlement

Eerder deze maand reageerden Europarlementariërs verbolgen toen De Graaff een zeer pro-Russisch verhaal afstak in het Europarlement. Rapporten over de deportatie van Oekraïense kinderen naar Rusland noemde hij “pure propaganda”. “Oekraïne is zelf de grootste leverancier van kinderen voor pedonetwerken, mensensmokkel en orgaanhandel.”

51 Europarlementariërs schreven een brief aan de voorzitter. “De woorden van De Graaff waren heel duidelijk bedoeld om Rusland te verdedigen en Oekraïne in diskrediet te brengen”, zegt de Belgische Europarlementariër Hilde Vautmans (Open VLD), een van de ondertekenaars. “We zijn heel erg bezorgd en willen weten of er Russische beïnvloeding is in het Europees Parlement.”

Een medewerker van de Graaff wordt volgens de Franse krant Le Monde in de gaten gehouden door de Franse geheime dienst. Hij erkent tegenover Nieuwsuur dat hij pro-Russisch is en contact heeft met Voice of Europe. “Ik praat met iedereen.”

Maar hij ontkent Russische betalingen te hebben ontvangen. Ook De Graaff en Baudet ontkennen betrokkenheid.

Het kabinet heeft van de Tsjechische geheime dienst meer informatie gekregen, mogelijk met namen, maar demissionair premier Mark Rutte wil niets kwijt. “Dat is een zaak van de geheime diensten. Maar dit laat wel zien hoe groot het risico is op buitenlandse beïnvloeding.”

Journalist Pokorná verwacht dat alle namen van politici die Russisch geld aannamen “komende dagen” bekend worden. Vautmans wil dat het Europarlement De Graaff onderzoekt. “Op 9 juni zijn er Europese verkiezingen, mijn derde. Ik heb nog nooit zo veel bedreiging op Europa gevoeld. Europa staat onder druk van buitenaf, maar er is ook enorme druk van binnenuit.”

Volgende week debatteert de Kamer over de Russische invloed.