AIVD: tienduizenden ‘soevereinen’, sommigen inmiddels ook bereid tot geweld

9 april 2024 NOS

ANP / Hollandse hoogte / Peter Hilz

Het aantal zogenoemde soevereinen in Nederland is in de loop van de jaren aanzienlijk gegroeid tot “enkele tienduizenden” en lijkt alleen maar verder toe te nemen. Een klein deel van hen is bereid zich actief tegen de overheid en andere instituties te verzetten, desnoods met geweld.

AIVD: tienduizenden ‘soevereinen’, sommigen inmiddels ook bereid tot geweld

Dat staat in een analyse van de soevereinenbeweging in Nederland (ook bekend als autonomen), die is opgesteld door veiligheidsdienst AIVD, de nationale politie en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

Bij verschillende aanhangers van dit gedachtegoed zijn vuurwapens aangetroffen, staat verder in de analyse. Geregeld komen inmiddels kleinere geweldsincidenten voor, bijvoorbeeld in reactie op verkeerscontroles, aanhoudingen of huisuitzettingen.

De toon van het stuk is nog iets bezorgder dan in een vergelijkbare publicatie van de AIVD vorig jaar over “anti-institutioneel extremisme”. Daarin werd nog benadrukt dat de geschiedenis van de autonomen in Nederland geweldloos is, al was toen ook al de waarschuwing te horen dat deze manier van denken tot escalaties zou kunnen leiden.

Geen huur betalen

Soevereinen geloven dat de overheid geen legitieme macht over hen heeft en dat ze zelf mogen bepalen of zij zich aan wetten en regels houden. Soms betalen zij bijvoorbeeld geen belastingen, de verplichte ziektekostenverzekering of verkeersboetes meer en in extreme gevallen ook geen huur of hypotheek.

Gevolg kan zijn dat achterstallige betalingen oplopen, mensen uit hun huis worden gezet en dat er confrontaties met deurwaarders en de politie ontstaan, in de vorm van bedreigingen en fysiek verzet. Zo is er al eens een deurwaarder vastgehouden en werd een politieagent belaagd toen hij een soeverein vroeg naar haar rijbewijs.

De opstellers van de analyse voorspellen dat er in de toekomst alleen maar meer van dit soort incidenten ontstaan, omdat soevereinen zichzelf steeds verder in de problemen brengen. Zij wijzen erop dat er nog onvoldoende onderzoek is naar de gevolgen voor kinderen, bijvoorbeeld als die thuis worden gehouden van school. “Het risico is dat kinderen tussen wal en schip vallen en aan het maatschappelijk zicht worden onttrokken.”

Voedingsbodem groter door coronamaatregelen

De groei van de beweging is waarschijnlijk mede veroorzaakt door het handelen van de overheid. Zo hebben de coronamaatregelen de voedingsbodem vergroot voor het beeld van een ‘kwaadaardige elite’ die de bevolking wil onderdrukken en tot slaaf maken. Die elite bestaat in deze overtuiging overigens niet alleen uit politici, ambtenaren en rechters, maar ook uit onder anderen journalisten en wetenschappers.

Het is een aantrekkelijk verhaal, stellen de AIVD en de andere schrijvers, voor allerlei mensen die zich onvoldoende gehoord voelen door de overheid. Niet alleen vanwege de coronajaren, maar ook door de toeslagenaffaire, de moeizame afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen, de stikstofcrisis, woningnood en gestegen energieprijzen. Maar het verlies van vertrouwen kan ook (gedeeltelijk) te maken hebben met persoonlijke problemen en klachten.

Fantasiedocumenten

Verreweg het grootste deel van de soevereinen heeft daarbij overigens geen gewelddadige plannen; zij accepteren de geldende wet- en regelgeving voor ten minste een belangrijk deel. Zij willen vooral zo onafhankelijk mogelijk leven binnen het huidige systeem, via bijvoorbeeld een eigen moestuin, eigen onderwijs en een eigen medisch systeem. Hun organisaties stimuleren weliswaar dat mensen zich uitschrijven uit de samenleving (soms via de verkoop van fantasiedocumenten als ‘diplomatieke paspoorten’ en zelfbedachte kentekens), maar zij dragen daarbij wel uit dat iedereen zich aan de wet moet houden.

Een kleinere groep van enkele duizenden mensen gaat een stap verder en verwerpt die wetten helemaal. Zij lopen het grootste risico diep in de financiële problemen te komen, al dan niet aangemoedigd door zogenoemde aanjagers, die documenten, advies en andere diensten aanbieden waarvan zij beweren dat je er soeverein mee kunt worden. Eind vorig jaar zijn twee van die zelfbenoemde juridisch adviseurs aangehouden op verdenking van belastingfraude, verduistering en valsheid in geschrifte.

Tribunalen

De kleinste categorie van enkele tientallen tot honderd mensen trekt volgens het rapport de uiterste consequentie uit deze manier van denken en gelooft dat een gewelddadig treffen met de overheid in de toekomst onvermijdelijk is. Zij dreigen veronderstelde vertegenwoordigers van de elite met ‘burgerarresten’ of ‘tribunalen’ en verspreiden adressen van deurwaarders, politiemensen en ambtenaren in eigen online chatgroepen.

Sommigen binnen deze categorie bekwamen zich daadwerkelijk in vechtsporten en verzamelen wapens. “Zulke voorbereidingen zijn vaak defensief van aard, hoewel er ook aanhoudingen zijn verricht wegens bedreiging met geweld tegen ambtenaren, het bezetten van of een aanslag plegen op een gemeentehuis en het ‘arresteren’ van een rechter”, schrijven de opstellers van de analyse. Zij trekken daarbij een vergelijking met de Duitse Reichsbürger, waarvan leden anderhalf jaar geleden werden opgepakt vanwege het plannen van een staatsgreep.

Vorig jaar maakten we deze video over de toename van het aantal mensen dat zich onttrekt aan regels en wetten:

9 april 2024 In het Nieuws

Twee kopstukken uit de wereld van de autonomen en anti-overheidsactivisten Roeland M en Paolo P hebben agenten deurwaarders en leerplichtambtenaren bedreigd met de dood of met een burgerarrest.

Roeland Meijs  en Paolo Provitina zijn kopstukken uit de wereld van de autonomen en anti-overheidsactivisten.

Roeland Meijs beheerde de Telegram-groep ‘Autonomenlesgroep.

De AIVD bestempelt het anti-institutioneel extremisme om twee redenen als gevaarlijk NO1: het risico ligt op de loer mensen die in de theorieën geloven uiteindelijk geweld zullen plegen en goedpraten.

De AIVD bestempelt het anti-institutioneel extremisme om twee redenen als gevaarlijk NO2: complotten kunnen ervoor zorgen dat het vertrouwen in bijvoorbeeld de politie de rechterlijke macht afneemt.

De kleinste categorie van autonomen of soevereinen dreigen veronderstelde vertegenwoordigers van de kwaadaardige elite met ‘burgerarresten’ of ‘tribunalen’ en verspreiden adressen van deurwaarders politiemensen en ambtenaren in eigen online chatgroepen.

Duitsland arresteert opnieuw extreemrechtse Rijksburgers

23 mei 2023 Telegraaf

De Duitse justitie heeft opnieuw drie extreem-rechtse Rijksburgers laten arresteren. Zij behoorden tot de pro-Russische samenzweerders rond de eerder gearresteerde Heinrich Reuß alias prins Heinrich XIII en een rechter van oppositiepartij AfD. Deze terroristen wilden samen met elite-soldaten en agenten het parlement in Berlijn met wapens bestormen om de Bondsregering af te zetten.

De arrestatie van prins Heinrich XIII in december vorig jaar. Ⓒ ANP / HH

Duitsland arresteert opnieuw extreemrechtse Rijksburgers

Agenten konden het drietal Johanna F.-J, Hans-Joachim H. en Steffen W. inrekenen, maakte de openbare aanklager dinsdag bekend. De politie greep respectievelijk bij de Bodensee, in Hamburg en Baden-Württemberg in. Ruim twee dozijn verdachten zitten reeds vast. Bij eerdere arrestaties werd een diender door een Rijksburger doodgeschoten, een ander raakte onlangs zwaargewond.

Terroristische vereniging

Johanna F.-J. zocht contact met een Russische consul in Dresden en zou na een geplande staatsgreep in de ’Raad’ plaatsnemen, die Duitsland zou moeten besturen. „Ze nam deel aan bijeenkomsten van de terroristische vereniging„, stelde de procureur-generaal in Wiesbaden. „De Raad met als voorzitter prins Heinrich XIII zou na de overname van de macht onderhandelen met de overwinnaars uit de Tweede Wereldoorlog.”

De enkele tienduizenden Rijksburgers geloven dat de Bondsrepubliek niet soeverein en nog steeds bezet is. Ze erkennen onder meer de politie en de belastingdienst niet en denken dat de grenzen uit de tijd van de nationaal-socialistische dictator Hitler en de Duitse keizers nog geldig zijn.

Onlangs kwam Ralph Thomas Niemeyer, de ex-echtgenoot van socialistenleider van Die Linke Sahra Wagenknecht die in verband gebracht wordt met de Rijksburgers Reichsbürger, in Rusland samen met Vladimir Poetins Kremlin-prominenten Sergej Lavrov en Dmitry Peskov. Hij zou daar met het Kremlin onderhandelen over ’nieuw leiderschap in Duitsland’. De Duitse geheime dienst waarschuwde deze week opnieuw voor Russische desinformatie, gewapende Rijksburgers en de AfD. „Extreem-rechts is het grootste gevaar voor de maatschappij”, aldus directeur Thomas Haldenwang van het Bundesamts für Verfassungsschutz

Complotdenkers

De Rijksburgers hadden niet alleen een motief, wapens en politieke verbindingen tot de AfD, maar ook financiële middelen. Verdachte Hans-Joachim H. doneerde 140.000 euro aan de terroristische complotdenkers. „Ook zocht hij sponsoren en organiseerde events om nieuwe leden te rekruteren”, aldus justitie.

Verdachte Steffen W. zou met andere militanten een Heimat-Schutz-Compagnie hebben opgezet. „Hij was militair verantwoordelijk”, stelt de aanklager. „Hij moest personeel vinden en opleiden. Samen met anderen zouden ze een leegstaande kazerne overnemen en daar wapens, munitie en materiaal opslaan.”

Opnieuw arrestaties vanwege geplande staatsgreep door Duitse rechts-extremisten

23 mei 2023 NOS

In Duitsland zijn nog eens drie mensen opgepakt in verband met de geplande staatsgreep door rechts-extremisten, die eind vorig jaar aan het licht kwam. De Duitse publieke omroepen ARD en SWR melden dat het een vrouw en twee mannen zijn die zouden behoren tot de kennissenkring van prins Heinrich XIII Reuss. Hij was de beoogde nieuwe leider van Duitsland na de coup.

Opnieuw arrestaties vanwege geplande staatsgreep door Duitse rechts-extremisten

De drie verdachten zouden lid zijn geweest van de extreemrechtse Reichsbürger-beweging, die de Bondsrepubliek ziet als een staatsvorm die na de Tweede Wereldoorlog is opgedrongen door de geallieerden. De groep, die zo’n 20.000 aanhangers heeft, is van mening dat de grenzen van het Duitse Rijk van voor de Tweede Wereldoorlog nog gelden. Ook actieve militairen, politieagenten en een oud-AfD-parlementariër bleken eerder al lid.

Eind vorig jaar werd een groep Reichsbürger-leden opgepakt omdat ze het parlement wilden bestormen, parlementariërs wilden gijzelen en een staatsgreep wilden plegen. Op meerdere plekken in het land werden wapens gevonden en de chef van de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst sprak destijds van “een reëel gevaar” dat uitging van de groepering, die door de Duitse justitie wordt aangemerkt als terroristische organisatie.

Of de drie nieuwe verdachten ook betrokken waren bij de geplande coup, is nog niet bekendgemaakt. Het Duitse Openbaar Ministerie wilde tegenover de omroepen nog niet in detail treden, maar kondigde aan dat er in de loop van de dag meer informatie zou volgen.

23 mei 2023 In het Nieuws

Op maandag 22 mei 2023 zijn in Duitsland in het Bodenmeerdistrict Johanna F.-J. en Steffen W in de wijk Freudenstadt gearresteerd en Hans-Joachim H werd gearresteerd in Harburg.

Nieuwe invallen in kringen van Reichsbürger

22 maart 2023 Duitsland Instituut

De Duitse politie heeft woensdagmorgen huiszoekingen gedaan bij nog eens 19 personen in het onderzoek naar de coupplannen van een groep Reichsbürger en complotaanhangers. Een van de betrokkenen heeft op de politie geschoten, melden Duitse media.

Nieuwe invallen in kringen van Reichsbürger

Op 7 december 2022 rolde de politie een netwerk op dat voorbereidingen trof voor een staatsgreep. Deze Rijksburgers wilden volgens de politie bewapend de Bondsdag bestormen en hadden al een schaduwkabinet gevormd om de macht over te nemen. Ook werkten ze aan een schaduwleger, waarvoor ze rekruteerden bij de politie en het leger. De politie arresteerde in eerste instantie 23 mensen. Onder hen waren oud-militairen, een lid van de speciale legereenheid KSK, een arts, een operazanger, een chef-kok en een oud-Bondsdaglid van de AfD. Aan het hoofd stond een nazaat van een oud vorstenhuis in Thüringen, Heinrich Reuß.

De afgelopen maanden heeft de recherche het in december in beslag genomen bewijsmateriaal onderzocht. Dat heeft geleid tot de invallen deze woensdag in zeven deelstaten, meldden WDR, NDR en Süddeutsche Zeitung op basis van gezamenlijk onderzoek. Tegenover deze media bevestigde een woordvoerder van het Openbaar Ministerie dat in Reutlingen een persoon op de politie heeft geschoten. Een politieman raakte daarbij gewond. De schutter is aangehouden.

Bij vijf van de 19 personen zou het gaan om verdachten, de overigen zouden zijn opgedoken in chatgesprekken. Onder hen zijn volgens WDR, NDR en SZ actieve politiemensen en militairen. Lees meer bij Tagesschau en bij Süddeutsche Zeitung

Reichsbürger is een verzamelnaam voor verschillende groepen die gemeen hebben dat ze de legitimiteit van de Bondsrepubliek bestrijden. De beweging ontstond in de jaren tachtig en is in de laatste jaren sterk gegroeid, van rond tienduizend aanhangers in 2016 tot ongeveer 21.000 in 2021, volgens veiligheidsdienst Verfassungsschutz. Sinds 2016 houdt de dienst de beweging in de gaten. Ongeveer 2100 van de Reichsbürger en Selbstverwalter schatte de Verfassungsschutz vorig jaar in als ‘op geweld gericht’; ze hebben eerder geweld gebruikt of vallen op door dreigementen, geweldsverheerlijking of een gewelddadige ideologie. Na meerdere zware geweldsincidenten probeert de overheid de leden van de beweging de wapens af te nemen. Sinds in 2020 een nieuwe wapenwet van kracht werd, mogen wapenvergunningen worden ingetrokken of geweigerd als iemand Rijksburger is. Lees meer over de Rijksburgers op Duitslandweb

White Lives Matter-aanhangers voor de rechter om racistische teksten

20 maart 2023 NOS

NOS

Drie mannen die elkaar kennen via een White Lives Matter Telegram-kanaal, moeten taakstraffen krijgen voor racistische beledigingen en mishandeling, vindt het Openbaar Ministerie. Twee van hen, John A. (24) en Daniel S. (34), worden ook verdacht van de projectie van racistische leuzen op de Erasmusbrug tijdens de jaarwisseling.

White Lives Matter-aanhangers voor de rechter om racistische teksten

Over die leuzen dient later een zaak, vandaag ging het over een voorval in oktober 2021. De twee mannen en een derde verdachte, Albert Jan P. (28) plakten stickers met teksten als ‘White lives matter’, ‘Nationaalsocialisme, wij komen terug’ en ‘Stop white replacement’ in de binnenstad van Breda.

Een 25-jarige Amsterdammer die samen met zijn vrouw over straat liep, haalde een van de stickers weg. In ieder geval P. riep ‘kankerneger’ naar deze man en dat is een strafbaar feit, voerde het OM aan. Ook de andere twee zouden dit woord hebben gebruikt naar de Amsterdammers, maar zij ontkennen dat. De 34-jarige Daniel S. zou hierna de man hebben geslagen. Volgens de advocaat van S. handelde zijn cliënt uit zelfverdediging. Hij is zelf niet aanwezig in de rechtszaal.

‘Boos, teleurgesteld en verdrietig’

Het slachtoffer, de man van 25, zei boos, teleurgesteld en verdrietig te zijn. “Ik vind het verschrikkelijk dat we hier moeten zitten, dat we het in 2023 over rassen hebben. We moeten gewoon normaal met elkaar kunnen omgaan.” Zijn vrouw, die ook zou zijn uitgescholden: “Ik hoop dat zij er na vandaag bij stilstaan dat het mensen ook echt wat doet”, zegt ze geëmotioneerd. “Iedereen is gelijk. Ik heb niet gekozen voor mijn kleur, daar ben ik mee geboren. Daar hoef ik niet voor te vechten.”

Op de vraag of het gebruikte scheldwoord beledigend is, wil John A. geen antwoord geven. Albert Jan P. vindt van wel en biedt uiteindelijk zijn excuses aan aan het slachtoffer. Hij zegt zijn leven inmiddels te hebben omgegooid en zich niet meer bezig te houden met deze acties.

Rechtsextremistische theorie

John A. noemt het stickers plakken ‘vreedzaam activisme’ en verdedigt de teksten. Hij wil een steun zijn voor witte mensen omdat zij volgens hem gedemoniseerd worden en door bewust beleid een minderheid dreigen te worden. Dit is de zogenoemde omvolkingstheorie, een rechtsextremistisch idee waar geen bewijs voor is.

Via zijn advocaat zegt Daniel S. dat hij het belangrijk vindt dat witte mensen niet “ondergesneeuwd raken”. Zijn cliënt had volgens hem geen geweld willen gebruiken, want dat zou de aandacht afleiden van de inhoudelijke boodschap. Hij zou zich hebben verweerd.

Het OM vindt dat bepaalde stickers die de verdachten bij zich hadden en verspreidden, onder andere ‘Stop white replacement’, discriminerend en strafbaar zijn, omdat deze teksten de rassenleer uitdragen. Dat wil zeggen dat het ene ras inferieur is aan het andere.

Een van de advocaten stelt dat de teksten vallen binnen de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. “Naarmate het maatschappelijke debat heviger wordt, is er meer ruimte voor de vrijheid van meningsuiting. Je kunt het moreel verwerpelijk vinden, maar mensen mogen toch hun gedachten uiten?”

De officier van justitie noemt de vrijheid van meningsuiting een groot goed, maar niet “het allergrootste goed”. “Het is niet onbeperkt, ook niet in het maatschappelijke debat. Waar klapt het muntje om van maatschappelijk debat naar onnodig grievend? Dat is als de rassenleer wordt uitgedragen.” De officier wijst ook op de context. “Je bent niet uit op het voeren van een discussie of debat, want als iemand iets zegt van de stickers ga je schelden en zelfs slaan.”

50 tot 120 uur taakstraf

Alle drie de verdachten zijn eerder in aanraking gekomen met justitie. Albert Jan P. werd eerder veroordeeld voor belediging, tegen John A. lopen twee zaken en Daniel S. is twee keer eerder veroordeeld voor mishandeling.

Tegen A. en P. eist het OM respectievelijk 50 en 70 uur taakstraf. S. moet, wat justitie betreft, 120 uur taakstraf krijgen en een symbolische gevangenisstraf van één dag. Op 31 maart is de uitspraak.

‘White Lives Matter’ geprojecteerd op UWV-gebouw in Venlo, nog vóór die leus op de Erasmusbrug te zien was

5 januari 2023 AD.nl

Drie dagen voordat er landelijk ophef ontstond door de leuzen op de Rotterdamse Erasmusbrug, zijn er in Venlo rechts extremistische leuzen geprojecteerd op het UWV-gebouw. Burgemeester Antoin Scholten overweegt aangifte te doen. Hij spreekt van volgens dagblad De Limburger van een ‘on-Venlose actie’.

‘White Lives Matter’ geprojecteerd op UWV-gebouw in Venlo, nog vóór die leus op de Erasmusbrug te zien was

Beelden van de projectie op het UWV-gebouw werden op sociale media gedeeld. Te zien is hoe met een beamer op de gevel van het UWV-gebouw in blauwe letters de tekst ‘White Lives Matter’ wordt geprojecteerd. De actie heeft volgens Anti Discriminatie Voorziening Limburg (ADV) op 28 december plaatsgevonden.

Scholten laat weten de actie in zijn stad ‘verwerpelijk en on-Venloos’ te vinden. Het UWV is boos over de actie in Venlo. ,,UWV is er voor ons allemaal en wil dat iedereen kan meedoen in de samenleving”, aldus een woordvoerder van het UWV in een verklaring. ,,Dat juist ons kantoor in Venlo is misbruikt voor de projectie van deze verwerpelijke, discriminerende tekst vinden wij dan ook onacceptabel. UWV heeft contact met de gemeente over mogelijke vervolgstappen.”

Extreemrechts

Burgemeester Antoin Scholten gaat maandag overleggen met de politie welke stappen ondernomen kunnen worden. Inmiddels is begonnen met het verwijderen van stickers in het centrum van Venlo met een soortgelijk opschrift. Dat heeft een woordvoerder van de gemeente laten weten.

Een woordvoerster van het OM in Limburg kon niet veel zeggen over wat justitie gaat doen. Het OM wacht een eventuele aangifte af, en die is voor zover bekend nog niet binnen, zei ze. Een woordvoerster van de politie wilde donderdag niet zeggen of er aangifte is gedaan. ,,Daarover doen we nooit mededelingen”, zei ze.

De leus ‘White Lives Matter’ is een reactie op de ‘Black Lives Matter’-beweging en wordt gelinkt aan extreemrechts. De Nederlandse aftakking van White Lives Matter die tijdens de nieuwjaarsviering omstreden teksten projecteerde op de Erasmusbrug, lijkt deel uit te maken van een breder internationaal netwerk van extremistische groeperingen.

Leuzen op de Erasmusbrug

Op oudejaarsavond zorgde een soortgelijke actie in Rotterdam landelijk voor ophef. Op de Erasmusbrug werden leuzen als ‘Vrolijk blank 2023’ en ‘White Lives Matter’ geprojecteerd. Het Openbaar Ministerie (OM) doet inmiddels strafrechtelijk onderzoek naar die actie. De teksten die op de Erasmusbrug verschenen, zouden niet binnen de vrijheid van meningsuiting vallen. ,,Een van die grenzen is dat uitingen nooit mogen aanzetten tot discriminatie of een andere bevolkingsgroep mogen beledigen”, aldus het OM eerder deze week.

Het is niet duidelijk of de mensen achter de actie in Venlo ook verantwoordelijk zijn voor de projectie in Rotterdam. Actievoerders beweren dat de beamer in Venlo werd getest voor de projectie op de Erasmusbrug op oudejaarsdag in Rotterdam.

Wie zijn de mensen die gewapend het Duitse parlement wilden bestormen?

7 december 2022 NOS

ANP

Het is één van de grootste Duitse antiterrorisme-acties in jaren: de eerder vandaag uitgevoerde invallen op meer dan honderd plekken in het land. Het doel was om daarmee een groep mensen op te pakken die van plan zou zijn om gewapend het Duitse parlement te bestormen.

Wie zijn de mensen die gewapend het Duitse parlement wilden bestormen?

“De autoriteiten zien het ontdekken van deze samenzwering als iets groots, omdat het een samengesteld geheel betreft van antivaxxers, Rijksburgers en rechtsextremisten”, zegt Beatrice de Graaf, hoogleraar Moderne Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en terrorisme-expert. “Dat betekent een beangstigende samenvoeging van allerlei uiteenlopende bewegingen. Allerlei groepen waarvan we eerst zeiden: die moet je los van elkaar zien. Nu blijkt: ze gooien zichzelf op een hoop.”

Rijksburgers

Veel van de opgepakte mensen maken deel uit van de zogenoemde Reichsbürger, of in het Nederlands: Rijksburgers. Zij erkennen de Duitse Bondsrepubliek niet en vinden dat het Duitse keizerrijk de juiste staatsvorm is. “De Duitse binnenlandse veiligheidsdienst, de Verfassungsschutz, waarschuwt al lang voor deze groep”, zegt De Graaf. “Het aantal mensen dat zij als Rijksburger beschouwen is nu rond de 21.000, dat was vorig jaar 20.000. En dat aantal stijgt volgens de diensten nog steeds.”

De beweging verscheen voor het eerst in 1985. “Ze hebben geen stevig gevormde structuren”, zegt de Duitse journalist en terrorismedeskundige Rolf Tophoven. “Ten minste, zo zijn ze begonnen. De laatste tijd hebben ze uiteenlopende netwerken gevormd, die niet altijd onderling verbonden zijn.”

 

We moeten ons realiseren dat de sympathie voor de Rijksburger-beweging dwars door de Duitse samenleving loopt.

Terrorismedeskundige Rolf Tophoven

Veiligheidsdiensten maken onderscheid tussen Rijksburgers en Selbstverwalter. “Die laatsten erkennen het idee dat er überhaupt zoiets als een Duitse staat is niet”, zegt De Graaf. “Maar de uitwerking is hetzelfde: beide groepen proberen de Duitse wet op allerlei manieren niet uit te voeren of te dwarsbomen.”

Zo richten ze illegale enclaves op waar de Duitse wet niet zou gelden of waar migranten worden geweerd. Vaak weigeren ze belastingen of boetes te betalen. En ze gebruiken soms geweld: volgens de Verfassungsschutz is de groep alleen al in 2020 voor meer dan duizend ernstige geweldsdelicten verantwoordelijk geweest.

De veiligheidsdienst zegt dat ongeveer 2150 Rijksburgers ‘geweldspotentie’ hebben en bereid zijn wapens te gebruiken. “En er is beangstigende informatie dat er aanhangers zijn onder veiligheidspersoneel, zoals politie en dergelijke”, zegt De Graaf. “Diensten maken zich er al langer zorgen over.”

Prins Heinrich XIII

In elk geval één van de mensen die bij de inval werd opgepakt, is een ex-militair: Rüdiger P., voormalig commandant van de luchtlandingstroepen. Hij stond het beoogde hoofd van de na de staatsgreep te vormen regering bij. “Dat is een prins die zichzelf Heinrich XIII, Prinz von Reuss noemt”, zegt De Graaf. “Adellijke titels zijn afgeschaft in Duitsland, maar hij mag zijn titel nog wel voeren als deel van zijn naam.” Deze Heinrich is vandaag ook aangehouden.

ANP
Gemaskerde politieagenten arresteerden prins Heinrich XIII vanochtend bij zijn huis.

“Er is net een rapport van de geheime dienst in Duitsland verschenen waarin ze laten zien hoeveel ambtenaren van de krijgsmacht, veiligheidsdiensten en politie betrokken zijn bij rechtsextremistisch gedachtengoed”, zegt De Graaf. “Daar zijn dus ook al langer zorgen over.”

Prins Heinrich XIII was al door zijn eigen adellijk huis uit de familie gezet vanwege zijn extremistische overtuigingen. Hij heeft via zijn grootvader ook een familielinkje met de Nederlandse koninklijke familie. “Dat was de broer van prins Hendrik, die de oom van koningin Juliana was”, zegt De Graaf. “Hij is door de familie Oranje Nassau in de ban gedaan vanwege zijn goede band met de nazi-politicus Hermann Göring. Hij heeft later nog een brief gestuurd om weer tot de familie toegelaten te worden, maar dat heeft onze toenmalige koningin Beatrix terecht niet toegewezen.”

Brede steun

Duitse media melden ook dat Birgit Malsack-Winkemann opgepakt is, een Duitse rechter en oud-parlementariër van de rechtse partij Alternative für Deutschland. Opvallend, vindt De Graaf. “De veiligheidsdienst heeft eerder een vleugel van de AfD als anti-grondwettelijk aangemerkt, en daarmee ook verboden. Dus veiligheidsdiensten hebben eerder extremistische tendensen binnen de AfD ontwaard.”

ANP
Birgit Malsack-Winkemann

Het meest verontrustende is dat dit soort bewegingen gesteund worden door mensen uit alle lagen van de bevolking, zegt de Duitse terrorismedeskundige Rolf Tophoven. “We moeten ons realiseren dat de sympathie voor de Rijksburger-beweging dwars door de Duitse samenleving loopt. Ze hebben veel aanhangers uit adellijke huizen, en sommige edelen hebben wapens omdat ze jagers zijn. En we weten dat er door Rijksburgers ook wapens zijn verzameld in geheime schuilplaatsen.”

Kan zoiets ook in Nederland gebeuren? Dat is moeilijk te zeggen, volgens De Graaf. “De NCTV maakt zich wel zorgen over de samensmelting van verschillende anti-overheidsbewegingen in Nederland”, zegt ze.

“Ik heb eerder onderzoek gedaan naar de impact van de bestorming van het Capitool in de Verenigde Staten op landen in Europa. De conclusie was: veel van de onrust is naar ons continent overgewaaid, maar in elk land is er een andere ‘bedding’ voor rechtsextremisme en dus ook een andere uitwerking. In Duitsland geldt dat er nog steeds heel diepgewortelde netwerken van rechtsextremisten bestaan. Dat maakt het land gevoelig voor dit soort dingen.”

Duitse rechtsextremisten opgepakt voor plannen aanval parlement

7 december 2022 Telegraaf

De Duitse politie heeft 25 leden en aanhangers van een extreemrechtse beweging opgepakt in een landelijke operatie. Zij waren volgens aanklagers van plan om gewapend het Duitse parlement te bestormen.

Een man met de Reichskriegflagge van het Duitse Keizerrijk (1871-1918) staat voor het gebouw van de Bundestag, het Duitse parlement. Ⓒ EPA

Duitse rechtsextremisten opgepakt voor plannen aanval parlement

„De democratie wordt goed verdedigd: sinds vanmorgen vindt er een grote antiterrorismeoperatie plaats”, laat minister Marco Buschmann van Justitie via Twitter weten. In elf deelstaten vinden invallen plaats, op meer dan honderd locaties. Er zouden 3000 agenten zijn betrokken bij de actie.

Het onderzoek richt zich op in totaal 52 verdachten, onder wie Birgit Malsack-Winkemann, een oud-parlementslid voor de AfD (2017-2021) en enkele voormalige commando’s en reservisten. Zij zouden al zeker sinds november vorig jaar voorbereidingen treffen voor een aanval op het parlement. Twee verdachten werden in het buitenland opgepakt, in Oostenrijk en Italië. De verdachten zijn met uitzondering van één Rus allen Duits. De hoofdverdachte is Heinrich Reuß, een 71-jarige man van adel. Zijn familie regeerde tot 1918 over een klein gebiedje in Thüringen. Hij was druk bezig met het opzetten van een „schaduwkabinet, zo meldt Tagesschau.

De operatie richt zich op de zogeheten Reichsbürger. Zij erkennen de Bondsrepubliek Duitsland niet en vinden dan ook dat de huidige Duitse wetten niet op hen van toepassing zijn. Volgens de Reichsbürger-beweging zou het Duitse Rijk (1871-1945) van voor de Tweede Wereldoorlog nog van kracht zijn, aangezien zij de Bondsrepubliek (1949-heden) zien als een staat die hen is opgelegd door de Geallieerden. Veel van de leden weigeren bijvoorbeeld belasting te betalen, sommigen van hen hadden de afgelopen jaren ook banden met de Qanon-beweging.