AIVD: tienduizenden ‘soevereinen’, sommigen inmiddels ook bereid tot geweld

9 april 2024 NOS

ANP / Hollandse hoogte / Peter Hilz

Het aantal zogenoemde soevereinen in Nederland is in de loop van de jaren aanzienlijk gegroeid tot “enkele tienduizenden” en lijkt alleen maar verder toe te nemen. Een klein deel van hen is bereid zich actief tegen de overheid en andere instituties te verzetten, desnoods met geweld.

AIVD: tienduizenden ‘soevereinen’, sommigen inmiddels ook bereid tot geweld

Dat staat in een analyse van de soevereinenbeweging in Nederland (ook bekend als autonomen), die is opgesteld door veiligheidsdienst AIVD, de nationale politie en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

Bij verschillende aanhangers van dit gedachtegoed zijn vuurwapens aangetroffen, staat verder in de analyse. Geregeld komen inmiddels kleinere geweldsincidenten voor, bijvoorbeeld in reactie op verkeerscontroles, aanhoudingen of huisuitzettingen.

De toon van het stuk is nog iets bezorgder dan in een vergelijkbare publicatie van de AIVD vorig jaar over “anti-institutioneel extremisme”. Daarin werd nog benadrukt dat de geschiedenis van de autonomen in Nederland geweldloos is, al was toen ook al de waarschuwing te horen dat deze manier van denken tot escalaties zou kunnen leiden.

Geen huur betalen

Soevereinen geloven dat de overheid geen legitieme macht over hen heeft en dat ze zelf mogen bepalen of zij zich aan wetten en regels houden. Soms betalen zij bijvoorbeeld geen belastingen, de verplichte ziektekostenverzekering of verkeersboetes meer en in extreme gevallen ook geen huur of hypotheek.

Gevolg kan zijn dat achterstallige betalingen oplopen, mensen uit hun huis worden gezet en dat er confrontaties met deurwaarders en de politie ontstaan, in de vorm van bedreigingen en fysiek verzet. Zo is er al eens een deurwaarder vastgehouden en werd een politieagent belaagd toen hij een soeverein vroeg naar haar rijbewijs.

De opstellers van de analyse voorspellen dat er in de toekomst alleen maar meer van dit soort incidenten ontstaan, omdat soevereinen zichzelf steeds verder in de problemen brengen. Zij wijzen erop dat er nog onvoldoende onderzoek is naar de gevolgen voor kinderen, bijvoorbeeld als die thuis worden gehouden van school. “Het risico is dat kinderen tussen wal en schip vallen en aan het maatschappelijk zicht worden onttrokken.”

Voedingsbodem groter door coronamaatregelen

De groei van de beweging is waarschijnlijk mede veroorzaakt door het handelen van de overheid. Zo hebben de coronamaatregelen de voedingsbodem vergroot voor het beeld van een ‘kwaadaardige elite’ die de bevolking wil onderdrukken en tot slaaf maken. Die elite bestaat in deze overtuiging overigens niet alleen uit politici, ambtenaren en rechters, maar ook uit onder anderen journalisten en wetenschappers.

Het is een aantrekkelijk verhaal, stellen de AIVD en de andere schrijvers, voor allerlei mensen die zich onvoldoende gehoord voelen door de overheid. Niet alleen vanwege de coronajaren, maar ook door de toeslagenaffaire, de moeizame afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen, de stikstofcrisis, woningnood en gestegen energieprijzen. Maar het verlies van vertrouwen kan ook (gedeeltelijk) te maken hebben met persoonlijke problemen en klachten.

Fantasiedocumenten

Verreweg het grootste deel van de soevereinen heeft daarbij overigens geen gewelddadige plannen; zij accepteren de geldende wet- en regelgeving voor ten minste een belangrijk deel. Zij willen vooral zo onafhankelijk mogelijk leven binnen het huidige systeem, via bijvoorbeeld een eigen moestuin, eigen onderwijs en een eigen medisch systeem. Hun organisaties stimuleren weliswaar dat mensen zich uitschrijven uit de samenleving (soms via de verkoop van fantasiedocumenten als ‘diplomatieke paspoorten’ en zelfbedachte kentekens), maar zij dragen daarbij wel uit dat iedereen zich aan de wet moet houden.

Een kleinere groep van enkele duizenden mensen gaat een stap verder en verwerpt die wetten helemaal. Zij lopen het grootste risico diep in de financiële problemen te komen, al dan niet aangemoedigd door zogenoemde aanjagers, die documenten, advies en andere diensten aanbieden waarvan zij beweren dat je er soeverein mee kunt worden. Eind vorig jaar zijn twee van die zelfbenoemde juridisch adviseurs aangehouden op verdenking van belastingfraude, verduistering en valsheid in geschrifte.

Tribunalen

De kleinste categorie van enkele tientallen tot honderd mensen trekt volgens het rapport de uiterste consequentie uit deze manier van denken en gelooft dat een gewelddadig treffen met de overheid in de toekomst onvermijdelijk is. Zij dreigen veronderstelde vertegenwoordigers van de elite met ‘burgerarresten’ of ‘tribunalen’ en verspreiden adressen van deurwaarders, politiemensen en ambtenaren in eigen online chatgroepen.

Sommigen binnen deze categorie bekwamen zich daadwerkelijk in vechtsporten en verzamelen wapens. “Zulke voorbereidingen zijn vaak defensief van aard, hoewel er ook aanhoudingen zijn verricht wegens bedreiging met geweld tegen ambtenaren, het bezetten van of een aanslag plegen op een gemeentehuis en het ‘arresteren’ van een rechter”, schrijven de opstellers van de analyse. Zij trekken daarbij een vergelijking met de Duitse Reichsbürger, waarvan leden anderhalf jaar geleden werden opgepakt vanwege het plannen van een staatsgreep.

Vorig jaar maakten we deze video over de toename van het aantal mensen dat zich onttrekt aan regels en wetten:

9 april 2024 In het Nieuws

Twee kopstukken uit de wereld van de autonomen en anti-overheidsactivisten Roeland M en Paolo P hebben agenten deurwaarders en leerplichtambtenaren bedreigd met de dood of met een burgerarrest.

Roeland Meijs  en Paolo Provitina zijn kopstukken uit de wereld van de autonomen en anti-overheidsactivisten.

Roeland Meijs beheerde de Telegram-groep ‘Autonomenlesgroep.

De AIVD bestempelt het anti-institutioneel extremisme om twee redenen als gevaarlijk NO1: het risico ligt op de loer mensen die in de theorieën geloven uiteindelijk geweld zullen plegen en goedpraten.

De AIVD bestempelt het anti-institutioneel extremisme om twee redenen als gevaarlijk NO2: complotten kunnen ervoor zorgen dat het vertrouwen in bijvoorbeeld de politie de rechterlijke macht afneemt.

De kleinste categorie van autonomen of soevereinen dreigen veronderstelde vertegenwoordigers van de kwaadaardige elite met ‘burgerarresten’ of ‘tribunalen’ en verspreiden adressen van deurwaarders politiemensen en ambtenaren in eigen online chatgroepen.

Duitsland arresteert opnieuw extreemrechtse Rijksburgers

23 mei 2023 Telegraaf

De Duitse justitie heeft opnieuw drie extreem-rechtse Rijksburgers laten arresteren. Zij behoorden tot de pro-Russische samenzweerders rond de eerder gearresteerde Heinrich Reuß alias prins Heinrich XIII en een rechter van oppositiepartij AfD. Deze terroristen wilden samen met elite-soldaten en agenten het parlement in Berlijn met wapens bestormen om de Bondsregering af te zetten.

De arrestatie van prins Heinrich XIII in december vorig jaar. Ⓒ ANP / HH

Duitsland arresteert opnieuw extreemrechtse Rijksburgers

Agenten konden het drietal Johanna F.-J, Hans-Joachim H. en Steffen W. inrekenen, maakte de openbare aanklager dinsdag bekend. De politie greep respectievelijk bij de Bodensee, in Hamburg en Baden-Württemberg in. Ruim twee dozijn verdachten zitten reeds vast. Bij eerdere arrestaties werd een diender door een Rijksburger doodgeschoten, een ander raakte onlangs zwaargewond.

Terroristische vereniging

Johanna F.-J. zocht contact met een Russische consul in Dresden en zou na een geplande staatsgreep in de ’Raad’ plaatsnemen, die Duitsland zou moeten besturen. „Ze nam deel aan bijeenkomsten van de terroristische vereniging„, stelde de procureur-generaal in Wiesbaden. „De Raad met als voorzitter prins Heinrich XIII zou na de overname van de macht onderhandelen met de overwinnaars uit de Tweede Wereldoorlog.”

De enkele tienduizenden Rijksburgers geloven dat de Bondsrepubliek niet soeverein en nog steeds bezet is. Ze erkennen onder meer de politie en de belastingdienst niet en denken dat de grenzen uit de tijd van de nationaal-socialistische dictator Hitler en de Duitse keizers nog geldig zijn.

Onlangs kwam Ralph Thomas Niemeyer, de ex-echtgenoot van socialistenleider van Die Linke Sahra Wagenknecht die in verband gebracht wordt met de Rijksburgers Reichsbürger, in Rusland samen met Vladimir Poetins Kremlin-prominenten Sergej Lavrov en Dmitry Peskov. Hij zou daar met het Kremlin onderhandelen over ’nieuw leiderschap in Duitsland’. De Duitse geheime dienst waarschuwde deze week opnieuw voor Russische desinformatie, gewapende Rijksburgers en de AfD. „Extreem-rechts is het grootste gevaar voor de maatschappij”, aldus directeur Thomas Haldenwang van het Bundesamts für Verfassungsschutz

Complotdenkers

De Rijksburgers hadden niet alleen een motief, wapens en politieke verbindingen tot de AfD, maar ook financiële middelen. Verdachte Hans-Joachim H. doneerde 140.000 euro aan de terroristische complotdenkers. „Ook zocht hij sponsoren en organiseerde events om nieuwe leden te rekruteren”, aldus justitie.

Verdachte Steffen W. zou met andere militanten een Heimat-Schutz-Compagnie hebben opgezet. „Hij was militair verantwoordelijk”, stelt de aanklager. „Hij moest personeel vinden en opleiden. Samen met anderen zouden ze een leegstaande kazerne overnemen en daar wapens, munitie en materiaal opslaan.”

Opnieuw arrestaties vanwege geplande staatsgreep door Duitse rechts-extremisten

23 mei 2023 NOS

In Duitsland zijn nog eens drie mensen opgepakt in verband met de geplande staatsgreep door rechts-extremisten, die eind vorig jaar aan het licht kwam. De Duitse publieke omroepen ARD en SWR melden dat het een vrouw en twee mannen zijn die zouden behoren tot de kennissenkring van prins Heinrich XIII Reuss. Hij was de beoogde nieuwe leider van Duitsland na de coup.

Opnieuw arrestaties vanwege geplande staatsgreep door Duitse rechts-extremisten

De drie verdachten zouden lid zijn geweest van de extreemrechtse Reichsbürger-beweging, die de Bondsrepubliek ziet als een staatsvorm die na de Tweede Wereldoorlog is opgedrongen door de geallieerden. De groep, die zo’n 20.000 aanhangers heeft, is van mening dat de grenzen van het Duitse Rijk van voor de Tweede Wereldoorlog nog gelden. Ook actieve militairen, politieagenten en een oud-AfD-parlementariër bleken eerder al lid.

Eind vorig jaar werd een groep Reichsbürger-leden opgepakt omdat ze het parlement wilden bestormen, parlementariërs wilden gijzelen en een staatsgreep wilden plegen. Op meerdere plekken in het land werden wapens gevonden en de chef van de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst sprak destijds van “een reëel gevaar” dat uitging van de groepering, die door de Duitse justitie wordt aangemerkt als terroristische organisatie.

Of de drie nieuwe verdachten ook betrokken waren bij de geplande coup, is nog niet bekendgemaakt. Het Duitse Openbaar Ministerie wilde tegenover de omroepen nog niet in detail treden, maar kondigde aan dat er in de loop van de dag meer informatie zou volgen.

23 mei 2023 In het Nieuws

Op maandag 22 mei 2023 zijn in Duitsland in het Bodenmeerdistrict Johanna F.-J. en Steffen W in de wijk Freudenstadt gearresteerd en Hans-Joachim H werd gearresteerd in Harburg.

Stroomuitval, wapens en een gegijzelde minister: zo wilde Duitse ‘terreuroma’ de regering omverwerpen

17 mei 2023 AD.nl

Elisabeth R, de oudste verdachte en door boulevardkrant Bild omgedoopt tot ‘terreuroma’, geldt als ideologisch brein van de extreemrechtse groepering.
Elisabeth R, de oudste verdachte en door boulevardkrant Bild omgedoopt tot ‘terreuroma’, geldt als ideologisch brein van de extreemrechtse groepering. © AFP

Een lerares, een komiek en een boekhouder staan in Duitsland terecht voor het vormen van een terroristische organisatie. Het vijftal, gelieerd aan de extreemrechtse Reichsbürger-beweging, wilde de Duitse minister van Gezondheid gijzelen en zo de Bondsregering dwingen om af te treden.

Stroomuitval, wapens en een gegijzelde minister: zo wilde Duitse ‘terreuroma’ de regering omverwerpen

Ze noemen zichzelf de Vereinte Patrioten en hadden concrete plannen om de Duitse Bondsregering door middel van een klassieke putsch af te zetten. In plaats van de democratisch gekozen regering van kanselier Scholz moest in Berlijn een kabinet zitting nemen naar voorbeeld van het oude Keizerrijk uit 1871.

Woensdagmiddag staan Elisabeth R., Thomas O., Sven B., Michael H. en Thomas K. in de rechtbank van het Duitse Koblenz terecht voor het oprichten van een terroristische organisatie en het voorbereiden van een ‘zware staatsgevaarlijke daad’. De verdachten hebben de Duitse nationaliteit en zijn tussen de 44 en 75 jaar oud. Het afgelopen najaar werden ze met machtsvertoon door helikopters op verschillende plekken in Duitsland gearresteerd.

Elisabeth R., de oudste verdachte en door boulevardkrant Bild omgedoopt als de ‘terreuroma’, geldt als ideologisch brein van de extreemrechtse groepering, die vooral via berichtendienst Telegram communiceerde over de uitvoering van de fantasieën. Naar verluidt stuurde de voormalige lerares theologie uit Mainz handgeschreven brieven naar de Russische president Poetin en hield ze er nauwe contacten op na met beruchte antisemieten in Duitsland.

Volgens de Duitse aanklager verwerpt de 75-jarige R., die binnen de groepering soms aangeduid werd als gravin vanwege de ‘von’ in haar achternaam, de bondsrepubliek Duitsland als legitieme staat. Ze fantaseerde openlijk over een autoritair regeringssysteem, precies het politieke systeem dat tussen 1871 en 1918 onder leiding van keizer Wilhelm I en diens zoon in Duitsland bestond. Alleen de instituties ontbraken volgens R. nog.

Gezondheidsminister was wisselgeld

In de chatgroep Vereinte Patrioten circuleerde daarom een driestappenplan om oude tijden te laten herleven. Allereerst door een stroomuitval te veroorzaken zodat het Duitse volk niet meer geïnformeerd kon worden door de regering.

Ten tweede door het ontvoeren van gezondheidsminister Karl Lauterbach in zijn woonplaats Berlijn en de SPD’er als wisselgeld in te zetten voor het laten aftreden van de regering. En tot slot door het installeren van een nieuw kabinet, gebaseerd op het oude Duitse Keizerrijk. Hoe het plan precies zou moeten verlopen en wie de macht naar zich toe zou trekken, is onduidelijk.

Wel duidelijk was dat er binnen de groep een hang naar geweld bestond. Zo was Sven B., aldus weekblad Zeit, een ‘doorgedraaide boekhouder’, die een militaire opleiding genoot bij de Nationale Volksarmee, het leger van de DDR. Tussen 1986 en 1990 verbleef de 55-jarige B. in het Oost-Duitse Zittau voor een officiersopleiding, waar hij de rakettentroepen en artillerie ondersteunde.

Gezondheidsminister Karl Lauterbach moest worden ontvoerd in zijn woonplaats Berlijn, was het plan.
Gezondheidsminister Karl Lauterbach moest worden ontvoerd in zijn woonplaats Berlijn, was het plan. © AFP

Grote hoeveelheden wapens

Thomas O. kocht op instigatie van ‘terreuroma’ Elisabeth R. heimelijk grote hoeveelheden wapens in. Ook zou de 56-jarige O. de man zijn geweest achter het plan om het land plat te leggen. In april 2022 vond de politie in zijn auto naast wapens ter waarde van 12.000 euro kaarten met daarop delen van het hoogspanningsnet van Duitsland.

Een andere mannelijke verdachte, Thomas K. (51), wordt ervan verdacht wapens te verzamelen voor de ontvoering van minister Lauterbach. De complotdenker Michael H, die zichzelf als komiek op zijn YouTube-kanaal presenteerde, verspreidde nepnieuws in een Telegram-groep met 12.000 leden en probeerde mensen te enthousiasmeren voor de zaak.

Elisabeth R, de oudste verdachte en door boulevardkrant Bild omgedoopt als de ‘terreuroma’, geldt als ideologisch brein van de extreemrechtse groepering.
Elisabeth R, de oudste verdachte en door boulevardkrant Bild omgedoopt als de ‘terreuroma’, geldt als ideologisch brein van de extreemrechtse groepering. © AFP

43 procesdagen

Het gerechtshof in Koblenz heeft 43 procesdagen ingeruimd om tot een uitspraak te komen. Volgens Duitse media zal een oordeel zeker tot 2024 op zich laten wachten. In Duitsland wordt het strafproces tegen de Vereinte Patrioten gezien als een voorproefje van het – grotere – proces tegen de Reichsbürger.

Sinds eind vorig jaar zitten 25 extreemrechtse Duitsers die zichzelf de Reichsbürger noemen vast op verdenking van het plegen van een staatsgreep. De 71-jarige Heinrich Reuss, een telg van een eeuwenoud prinselijk huis uit deelstaat Thüringen, geldt als de spil van het vooropgezette plan om de Bondsdag te bestormen en, desnoods met geweld, de regering te gijzelen.

Een lid van de Reichsbürger-beweging zou volgens Zeit vorig jaar contact hebben opgenomen met Sven B., de ‘doorgedraaide boekhouder’, en hem hebben gevraagd om ondersteuning bij het coupplan.