Drie keer levenslang in MH17-strafproces, eenmaal vrijspraak

17 november 2022 NOS

ANP

De rechtbank Den Haag heeft drie van de vier verdachten in de MH17-strafzaak veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor hun rol bij het neerschieten van het toestel van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne op 17 juli 2014. De vierde verdachte is door de rechtbank vrijgesproken.

Drie keer levenslang in MH17-strafproces, eenmaal vrijspraak

De Russen Igor Girkin en Sergej Doebinski, en de Oekraïner Leonid Kharchenko krijgen daarmee dezelfde straf. De aanklachten tegen de Rus Oleg Poelatov acht de rechtbank niet wettig en overtuigend bewezen. Het Openbaar Ministerie had levenslang geëist tegen alle vier de verdachten.

Girkin, Doebinski en  Kharchenko moeten bovendien een schadevergoeding van in totaal meer dan 16 miljoen euro betalen aan de nabestaanden van de ramp.

Inzet Buk-raket bewezen

De rechtbank acht bewezen dat het MH17-toestel werd neergeschoten met een Buk-raket vanuit een landbouwveld in Oost-Oekraïne dat in handen was van pro-Russische rebellen. Daarvoor is volgens de rechtbank een overvloed aan bewijs, onder meer afkomstig van gevonden fragmenten van de raket, foto’s, satellietbeelden en getuigenverklaringen.

Op het moment van de ramp vochten in het gebied door Rusland gesteunde rebellen tegen het Oekraïense leger. Girkin (51) was de minister van Defensie in rebellenrepubliek Donetsk (DPR). Hij stuurde eenheden aan en hield contact met Rusland. Doebinski (60) was het hoofd van de inlichtingendienst in Donetsk. Zijn plaatsvervanger Poelatov (56) was de coördinator van de rebellengroep in het gebied, terwijl Oekraïner Kharchenko (50) commandant was van de strijdende rebellen.

Nauwe samenwerking

De verdachten werkten volgens de rechter nauw samen om de Buk-raketinstallatie vanuit Rusland naar het rebellengebied te krijgen en weer af te voeren. Ze drukten niet zelf op de knop, maar drie van hen worden door de rechtbank toch verantwoordelijk gehouden voor het neerschieten van vlucht MH17 vanwege hun sturende militaire rol en bewuste samenwerking met als doel een vliegtuig neer te schieten.

De inzet van het Buk-systeem werd geïnitieerd door Dubinski, aldus de rechtbank.  Kharchenko ging over het transport. Dubinski en Kharchenko worden daarom gezien als medeplegers.

Poelatov was van de inzet op de hoogte en heeft de raket vooraf gezien. Toch is er volgens de rechter geen bewijs dat hij “zelf enige bijdrage heeft geleverd” aan de inzet van de Buk. Hij wordt daarom vrijgesproken van het tenlastegelegde.

Girkin was de militaire leider in de Volksrepubliek Donetsk, verantwoordelijk voor de opbouw en inzet van het militaire arsenaal en van strijders, en in die rol eindverantwoordelijk. Daarom wordt hij gezien als “functioneel dader”, wat betekent dat hij wist dat er een raket kon worden afgevoerd en er niks aan deed dat te stoppen.

Het maakt de rechtbank niet uit of het de bedoeling was om specifiek de MH17 te raken, alleen dat opzettelijk een vliegtuig is neergeschoten. Wie uiteindelijk de opdracht gaf tot het afvuren van de raket en waarom, is volgens de rechtbank niet vast te stellen.

Volgens de rechtbank had Rusland ten tijde van het incident de volledige controle over de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk. De verdachten kunnen geen beroep doen op immuniteit op basis van het oorlogsrecht, omdat zowel Rusland als de separatisten ontkennen dat de rebellen deel uitmaakten van de Russische Federatie.

Bij verstek veroordeeld

De veroordeelden waren tijdens de uitspraak niet in aanwezig in de rechtbank in het Justitieel Complex Schiphol, omdat Rusland ze niet wil uitleveren. Ze zijn dus bij verstek veroordeeld. Alleen de Rus Oleg Poelatov liet zich vertegenwoordigen door advocaten, die ook vrijspraak hadden geëist voor hun cliënt. Wel waren er veel nabestaanden en (internationale) media in de rechtszaal.

Op basis van een grote hoeveelheid beeldmateriaal, tapgesprekken, zendmastgegevens, getuigenverklaringen en deskundigenrapporten is onderzocht welk wapen is gebruikt, welke route de raket heeft afgelegd en waar de betrokkenen welk moment waren.

De MH17-strafzaak is hiermee nog niet per se ten einde. Er kan nog hoger beroep worden aangetekend tegen de uitspraak van de rechtbank. Dat moet binnen twee weken gebeuren. Daarnaast gaat het opsporingsonderzoek naar andere betrokkenen bij de ramp nog door. Ook lopen er tal van procedures bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en heeft Nederland samen met Australië bij het Internationaal Gerechtshof Rusland aansprakelijk gesteld voor betrokkenheid bij het neerhalen van MH17.

De eerste zitting van de MH17-strafzaak was op 9 maart 2020. Veel nabestaanden maakten in de loop van het proces gebruik van hun spreekrecht. Vorig jaar vertelden zij drie weken lang hoe hun leven is beïnvloed door het verlies van hun naasten. Los van het verdriet raakten sommigen psychisch in de problemen, anderen verloren hun baan of hun relatie liep op de klippen.

Rusland veroordeelt RFE/RL met eisen om Navalny-onderzoeken te verwijderen

5 februari 2022 Radio Free Europe/Radio Liberty

Een vrouw kijkt naar een onderzoek door Aleksej Navalny naar het vermeende ‘paleis’ van president Vladimir Poetin.

In een vlaag van nachtelijke meldingen dreigde het Russische staatsmedia-monitoringbureau Roskomnadzor acht RFE/RL-websites te blokkeren die het publiek in Rusland, Oekraïne en Centraal-Azië bedienen, tenzij ze onmiddellijk artikelen verwijderen die verband houden met corruptieonderzoeken door de gevangengenomen oppositieleider Aleksei Navalny.

Rusland veroordeelt RFE/RL met eisen om Navalny-onderzoeken te verwijderen

Roskomnadzor stuurde meer dan 60 e-mailmeldingen waarin werd geëist dat inhoud met betrekking tot Navalny-onderzoeken zou worden verwijderd van de twee grootste websites van RFE/RL voor Russisch publiek — Radio Liberty en Current Time — evenals van RFE/RL’s Russischtalige sites voor de Krim in Oekraïne Schiereiland, Kazachstan en Tadzjikistan, evenals lokale locaties voor de Russische regio’s Siberië, Wolga-Oeral en Noordwest.

Onder de inhoud waren corruptieonderzoeken met betrekking tot het Zwarte Zee-“paleis” van de Russische president Vladimir Poetin, aan het Kremlin gelieerde zakenman Yevgeny Prigozhin, de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill en andere hooggeplaatste figuren in de Russische machtsstructuren.

RFE/RL kreeg 24 uur de tijd om tientallen artikelen te verwijderen, die volgens Roskomnadzor een schending vormen van de Russische anti-extremisme- en antiterrorismewetgeving.

RFE/RL zal niet voldoen aan de eis, die RFE/RL-president Jamie Fly veroordeelde als een daad van “politieke censuur”.

“RFE/RL zal niet toestaan ​​dat het Kremlin onze redactionele beslissingen dicteert. Dit is een flagrante daad van politieke censuur door een regering die blijkbaar wordt bedreigd door journalisten die alleen de waarheid rapporteren”, zei Fly in een verklaring.

Roskomnadzor heeft onlangs soortgelijke eisen gesteld aan meer dan een dozijn Russische publicaties, waaronder de krant Novaya gazeta.

Novaya gazeta zei op 3 februari dat het gevolg had gegeven aan het verzoek en materiaal had verwijderd dat verband hield met Navalny’s “Poetin’s Palace”-onderzoek, evenals een rapport over de zakelijke activiteiten van de voormalige schoonzoon van premier Mikhail Mishustin.

In hun plaats plaatste de krant een verklaring waarin stond dat de rapporten op verzoek van Roskomnadzor waren verwijderd. Het gaf verder geen commentaar.

De verhuizing komt slechts vier maanden nadat Novaya gazeta hoofdredacteur Dmitry Muratov mede-ontvanger was van de Nobelprijs voor de Vrede 2021 voor zijn “inspanningen om de vrijheid van meningsuiting te waarborgen”.

De televisiezender Dozhd zei op 1 februari dat ook zij werd bevolen om zes rapporten te verwijderen, terwijl de radiozender Ekho Moskvy zei dat 34 artikelen het doelwit waren. Verschillende andere media zeiden dat ze de kennisgevingen ook hadden ontvangen.

Roskomnadzor legde de stap uit door te zeggen dat het volgde op de uitspraak van de rechtbank van vorig jaar waarin alle groepen en organisaties van Navalny als ‘extremistisch’ werden bestempeld.

Navalny, een uitgesproken criticus van het Kremlin, werd in januari 2021 gearresteerd bij zijn terugkeer uit Duitsland, waar hij vijf maanden had doorgebracht met herstellen van een zenuwvergiftiging die hij aan het Kremlin toeschrijft – beschuldigingen die Russische functionarissen verwerpen.

Hij zit momenteel een gevangenisstraf van 2 1/2 jaar uit na het overtreden van zijn voorwaardelijke vrijlating tijdens zijn herstel op beschuldigingen van verduistering die volgens hem verzonnen waren vanwege zijn politieke activiteiten.

In juni 2021 verklaarde de rechtbank van Moskou alle organisaties die banden hebben met Navalny “extremistisch”, waardoor mensen die banden hebben met Navalny en zijn netwerk van regionale kantoren in heel Rusland, geen openbare ambten konden zoeken.

De uitspraak tegen zijn organisaties brengt mogelijk lange gevangenisstraffen met zich mee voor activisten die met hen hebben samengewerkt.

Human Rights Watch zei in december dat de Russische autoriteiten het afgelopen jaar “hun inspanningen hebben verdubbeld” om online vrijheden te onderdrukken, daarbij verwijzend naar de blokkering van tools die worden gebruikt om censuur te omzeilen, de uitbreiding van “onderdrukkende” internetwetten en druk op technologiebedrijven om te voldoen aan ” steeds meer verstikkende regelgeving.”

De laatste stap komt te midden van toenemende druk op RFE/RL en andere onafhankelijke mediaorganisaties en journalisten die door het Russische ministerie van Justitie zijn aangewezen als “buitenlandse agenten”. Negen van RFE/RL’s Russischtalige websites en 18 van haar Russisch-nationale journalisten zijn gebrandmerkt als ‘buitenlandse agenten’.

Het bedrijf wordt momenteel geconfronteerd met meer dan $ 13 miljoen aan boetes voor het weigeren om een ​​”buitenlandse agent”-label toe te voegen aan de meeste inhoud voor het Russische publiek.

Moskou zet Poetin-criticus Navalny op lijst met terroristen en extremisten

25 januari 2022 AD.nl

De Russische oppositieleider Aleksej Navalny is door de Russische autoriteiten toegevoegd aan de lijst van terroristen en extremisten. Ook meerdere bondgenoten van de prominente Kremlincriticus zijn nieuw op die lijst.

Moskou zet Poetin-criticus Navalny op lijst met terroristen en extremisten

Navalny’s politieke netwerk en anticorruptiestichting werden vorig jaar al op de lijst gezet. Daarop staan ook buitenlandse terroristische organisaties als de Taliban en Islamitische Staat (IS). Rusland treedt steeds harder op tegen de oppositie.

Zo worden steeds meer namen toegevoegd aan de terroristen- en extremistenlijst en worden mensenrechtenorganisaties als buitenlandse agenten aangemerkt. Veel naaste medewerkers van Navalny zijn naar het buitenland gevlucht.

Strafkamp

Navalny zit sinds een jaar in een strafkamp voor het schenden van zijn voorwaardelijke vrijlating in een oude corruptiezaak. De oppositieleider moest zich melden bij de autoriteiten, maar dat lukte hem niet omdat hij in Duitsland werd behandeld vanwege een vergiftiging die hij aan het Kremlin wijt.

De kritische oppositieleider is een van de prominentste tegenstanders van president Vladimir Poetin. Hij kreeg vorig jaar de Sacharovprijs  van het Europees Parlement voor vrijheid van denken en de ‘immense moed’ waarmee hij strijdt tegen de corruptie van Poetins regime.

‘Nergens spijt van’

,,Dat heeft hem zijn vrijheid gekost en bijna zijn leven’’, sprak parlementsvoorzitter David Sassoli in oktober. De Europese Unie ziet de gevangenzetting van Navalny als een politiek gemotiveerde daad. Rusland moet Navalny onmiddellijk vrijlaten, herhaalde het parlement nog maar eens.

Vorige week zat de politicus precies een jaar vast, maar gaf aan ‘nergens spijt van te hebben’. ‘Ik heb er een jaar cel op zitten, maar betreur niets’, liet de oppositieleider via sociale media weten. ‘Ik herhaal: wees niet bang want dit is ons land en we hebben geen ander land.’ Hij moet nog 1,5 jaar van zijn straf uitzitten.