6 juli 2022 Miguel Gutiérrez (El Comercio), Iván Ruiz (Infobae), Guillermo Draper (Búsqueda), Cecilia Anesi (IrpiMedia), Milagros Salazar (Convoca), Gonzalo Torrico (Convoca), Daniela Castro (OCCRP), Nathan Jaccard (OCCRP), en Romina Colman (OCCRP)
Carlos Sein Atachahua zou decennialang een wereldwijd witwasimperium hebben geleid. De politie zegt dat de drugs van zijn bende, verzonden met logo’s met oude Peruaanse symbolen, de Italiaanse ‘Ndrangheta en andere criminele groepen bereikten, terwijl corrupte geldwisselkantoren over de hele wereld naar verluidt werden gebruikt om winsten wit te wassen.
Belangrijkste bevindingen
- Carlos Sein Atachahua Espinoza, een vermoedelijke Peruaanse witwasser, staat onder huisarrest in Argentinië in afwachting van zijn proces.
- Volgens de autoriteiten heeft hij 14 jaar lang geld witgewassen voor een in Argentinië gevestigd drugshandelimperium met contacten tussen criminele groepen over de hele wereld.
- Wetshandhavers zeggen dat hij een fortuin heeft gepompt in onroerend goed, grond, gasbedrijven en meer.
- Om illegale drugswinsten wit te wassen, denken de autoriteiten dat hij corrupte geldhuizen in Europa heeft gebruikt om geld terug te sturen naar Peru.
Carlos Sein Atachahua Espinoza verscheen soms op vergaderingen, gekleed in bevlekte overalls van metselaars – niet een outfit die je zou verwachten van iemand die beschuldigd werd van het witwassen van geld voor een transnationale drugshandelorganisatie. Hij leek meer op een man die in en om het huis had gewerkt.
Geheime operaties: de Peruaan beschuldigd van het witwassen van enorme hoeveelheden drugsgeld
Maar achter deze slordige, alledaagse verschijning zat de donkerharige Peruaan, 52, een uiterst voorzichtige – en zeer rijke – man, volgens de Argentijnse aanklagers. Degenen die tegen hem getuigden, zeggen dat hij grotendeels in contanten handelde en informatie onder de mensen die hij leidde, in compartimenten hield, waarbij alles op een ‘need-to-know’-basis werd bewaard.
Hij presenteerde zichzelf aan officieren van justitie als een geldwisselaar of verkoper van gebruikte auto’s en gebruikte aliassen als ‘Abraham Levy’. Op andere momenten droeg hij geloofsbrieven waarin stond dat hij een vloeistofingenieur was met een diploma van een universiteit in Lima.
Volgens de autoriteiten heeft deze aanpak minstens 14 jaar gewerkt. Atachahua bleef onder de radar en heeft van 2006 tot 2020 geld witgewassen voor een in Argentinië gevestigd drugshandelimperium, met connecties in Latijns-Amerika, Europa en Noord-Amerika, volgens de getuigenis die zijn accountant aan de Argentijnse autoriteiten gaf.
Argentijnse aanklagers hebben Atachahua aangeklaagd voor het witwassen van geld, en niet voor drugshandel. Ze hebben echter ook beweerd dat hij betrokken was bij het transporteren van cocaïne halverwege de wereld vanuit de bron in Zuid-Amerika, vaak gestempeld met logo’s van Peruaanse zonnen. Buiten Peru sloot hij zich aan bij mensenhandelaars uit het naburige Colombia en verkocht hij aan de machtige criminele clan ‘Ndrangheta’ in Italië. Terwijl miljoenen binnenstroomden, zou hij corrupte geldwisselkantoren aan beide kanten van de Atlantische Oceaan hebben gebruikt om winsten op de Europese markt wit te wassen.
Atachahua werd uiteindelijk gearresteerd op beschuldiging van het witwassen van geld in Argentinië in 2020, twee jaar nadat zijn oude accountant, Diego Xavier Guastini, zich tegen hem keerde en informatie begon te verstrekken aan de autoriteiten over zijn baas. Volgens het strafdossier van Atachahua had zijn groep tegen die tijd een fortuin aan zwart geld gebruikt om nepbedrijven op te zetten en miljoenen Argentijns onroerend goed op te kopen, inclusief parkeerplaatsen. Verslaggevers vonden ook verschillende eigendommen en percelen die verband hielden met Atachahua en zijn familie in Peru.
Atachahua heeft een tijd in Peru uitgezeten voor drugsbezit, terwijl hij en Guastani allebei werden onderzocht door de Uruguayaanse politie voor mensenhandel. Guastini beweerde in interviews met Argentijnse aanklagers dat Atachahua een slecht zichtbare wereldwijde drugshandelorganisatie had die samenwerkte met andere netwerken om cocaïne naar Europa te vervoeren.
Tijdens het onderzoek naar de vermoedelijke witwasactiviteiten van Atachahua, ontdekten officieren van justitie “ongerechtvaardigde economische verhogingen”, die volgens hen “in overeenstemming waren met vermeende witwasmanoeuvres van activa afkomstig van drugshandel”. Argentijnse aanklagers weigerden commentaar te geven op de vraag waarom Atachahua niet is aangeklaagd voor drugsgerelateerde misdrijven of dat hij dat wel is, omdat “het een lopende zaak is”.
Terwijl hij zijn lot afwacht, in de gaten gehouden vanuit zijn huis in Argentinië via een elektronische enkelband, hebben OCCRP en partners het netwerk van Atachahua ontrafeld – en laten zien hoe hij detectie zo lang heeft vermeden. Zijn operaties werden onthuld door middel van gerechtelijke documenten, interviews met autoriteiten in Zuid-Amerika en Europa, en immigratiegegevens, evenals eigendoms- en bedrijfsinformatie.
De organisatie waar Atachehua bij betrokken was, wordt beschuldigd van het witwassen van ten minste $ 7 miljoen, maar de autoriteiten vertelden de pers in 2020 dat het cijfer veel hoger zou kunnen zijn. Guastini vertelde de autoriteiten dat Atachahua moeite deed om zijn illegale activiteiten te verbergen, omdat hij de ambitie had om uiteindelijk rechtdoor te gaan.
Zijn plan was om in de loop van de tijd een zakenman van bovenaf te worden, zei de accountant. “Wat hij wilde was een schone, legale, commerciële paraplu hebben, zodat zijn kinderen konden zien dat hij ging werken.”
Als dat ooit gebeurt, zal Guastini het niet zien. In oktober 2019, een paar dagen nadat hij een derde debriefing aan de autoriteiten had gegeven over Atachahua, werd de accountant doodgeschoten.
Argentijnse nieuwsmedia meldden dat een Toyota-vrachtwagen het pad blokkeerde van Guastini’s Audi A4 toen hij door een buitenwijk van Buenos Aires reed. Toen schoot een schutter op een motorfiets hem drie keer neer. “Ze sloegen me, ze sloegen me”, zei hij naar een omstander die hem naar het trottoir hielp. Guastini stierf aan zijn verwondingen in een nabijgelegen ziekenhuis.
Atachahua is niet beschuldigd van de moord op zijn accountant, die banden had met andere, niet-verwante criminele groepen. Beschuldigingen tegen Atachuaha door politie en andere bronnen, en in officiële aanklachten, zijn niet bewezen in de rechtbank.
Via zijn juridische team weigerde Atachahua commentaar te geven.
Uit zicht
Atachahua is ontstaan uit een obscuur begin. In Huánuco, een stad in het centrum van Peru, erfde hij criminele slimheid van zijn familie, die al tientallen jaren betrokken is bij de drugshandel.
🔗Juridische erfenis van een gezin
De vader van Atachahua had al sinds de jaren zestig juridische procedures met betrekking tot mensenhandel in Peru. Zijn moeder, oudere zus en zwager zijn ook veroordeeld voor betrokkenheid bij de drugshandel.
In de jaren tachtig arresteerden de Peruaanse autoriteiten de moeder van Atachahua in een huis met meer dan negen kilo cocaïnepasta. In 2001 werden zijn oudere zus en anderen gearresteerd in Peru voor drugsbezit voor distributie en commercialisering.
Zijn zwager, Enrique Sósimo Ángeles Flores, werd in 2003 in Peru gevangengenomen en veroordeeld tot 10 jaar wegens drugshandel. Volgens Atachahua’s oude accountant, Guastini, was Angeles Flores een centrale speler in zijn organisatie.
In 1999 had hij zijn eerste geregistreerde aanraking met de wet, toen hij werd gearresteerd en later veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf in Peru wegens drugshandel en documentvervalsing, nadat cocaïne was gevonden in een auto waarin hij reed. Hij werd vervroegd vrijgelaten om onduidelijke redenen, en tegen het midden van de jaren 2000 had hij zijn weg naar Argentinië gevonden.
Guastini, die zich in de chique wijk Caballito in Buenos Aires vestigde, zei dat Atachahua lokaal drugs begon te verkopen. Maar hij verbreedde al snel zijn horizon en nam zijn cocaïne – vermoedelijk afkomstig uit Bolivia of Peru – naar Europa, via uitgangen in Uruguay en Brazilië.
Guastini legde de autoriteiten uit hoe zijn baas een netwerk had met Colombianen, Uruguayanen, Chilenen en Italianen – allemaal met hun eigen gevestigde smokkelroutes – in een poging zijn bedrijf te ‘corporateren’ en uit de sloppenwijken te verplaatsen.
Peruaanse vlucht- en grensgegevens verkregen door OCCRP ondersteunen dit account, waaruit blijkt dat de ambitieuze Atachahua al in december 2002 naar Brazilië en Chili reisde.
Guastini beweerde dat zodra cocaïne was gewonnen, het over land in Zuid-Amerika werd vervoerd in privévoertuigen en commerciële vrachtwagens met producten zoals bananen en toiletartikelen. De pakketten, zei Guastini, werden in geheime compartimenten in het chassis gestopt en op hun plaats vergrendeld met uitzettend schuim.
De “merchandise” die op de markt wordt gebracht door de organisatie waarmee Atachahua zou worden geassocieerd, was vaak gemarkeerd met een Peruaanse zon, die de Inca-traditie en zijn inheemse afkomst oproept, zei Guastini.
De organisatie vermeed zoekacties, ook al betekende dit langere reizen. Soms kan een operatie 40 dagen duren, vertelde Guastini aan de autoriteiten, waarbij zendingen via kronkelende routes naar Brazilië en elders werden verzonden voordat ze naar Europa werden verscheept.
Guastini beweerde dat de organisatie van Atachahua in 23 jaar bedrijf “geen enkel verlies had geleden”. Atachahua, zo beweerde hij, volgde vaak zendingen over de hele wereld, maakte afspraken om kopers te ontmoeten en contacten te leggen met contacten in de onderwereld. Uit immigratielogboeken uit Argentinië en Peru blijkt dat hij tijdens zijn reizen over land en door de lucht ten minste acht paspoorten of nationale identiteitsbewijzen heeft gebruikt.
Grensgegevens uit Argentinië tonen aan dat Atachahua van 2008 tot 2020 meer dan 200 keer het land in en uit reisde – bijna tweederde van de tijd naar Peru. Ook reisde hij 18 keer van en naar Canada, waar zijn dochter woonde. Uit Peruaanse grensgegevens blijkt dat hij tussen 2002 en januari 2020 290 reizen in en uit het land heeft gemaakt, waaronder reizen naar Panama en Chili.
Volgens de Argentijnse autoriteiten begon zijn dochter, nadat ze in 2012 18 was geworden, fictieve donaties van haar ouders te ontvangen. Volgens de autoriteiten waren deze donaties bedoeld om “een schaduw te verwijderen” van hun eigen bezittingen, die allemaal waren verkregen met de opbrengsten van misdaad. Ze hebben ook donaties gedaan aan een luxe school in British Columbia.
Voor iemand in de drugsindustrie waren de leiderschapsstijl van Atachahua en de geduldige benadering van zaken echter ongewoon bescheiden, zeggen experts. Hij was niet geïnteresseerd in de gouden pistolen, ontmoetingen met beroemdheden of weelderige haciënda’s waarmee narco-baronnen in Colombia en Mexico vaak pronken.
“De meeste drugshandelaren hebben dat zwakke punt, dat ze altijd proberen hun winst te laten zien, om te pronken, want dat is het doel van hun bedrijf”, vertelde aanklager Eduardo Castañeda van het Peruaanse gespecialiseerde openbaar ministerie tegen georganiseerde misdaad aan verslaggevers.
Daarentegen, zei Castañeda, was de benadering van Atachahua “iets bijzonders”. Het was een aanpak die werd gekenmerkt door overvloedige voorzichtigheid.
“Hij zei altijd dat een persoon 20 procent van de operatie moet weten, dat als ze meer dan 20 procent wisten, het riskant was. Zelfs zijn vrouw kende 20 procent van de operatie’, zei Guastini tegen de aanklagers.
Een witwasmachine
Nadat de organisatie haar cocaïne in Europa en elders had gelost, moest Atachahua de winst terug naar Zuid-Amerika krijgen, zo stelt de aanklacht. Soms stuurde hij contant geld naar Peru en Argentinië met behulp van ‘muilezels’ die het op commerciële vluchten in hun handbagage meenamen. Andere keren gebruikte hij wisselkantoren in Italië.
Om dit te doen, zei de accountant, Guastini, dat hij persoonlijk contant geld zou ophalen in Spanje voordat hij het met een huurauto naar Noord-Italië zou rijden. Daar, zei hij, leverde hij geld aan Chavin Cash, een wisselkantoor in de buurt van het centraal station van Milaan, gerund door een in Milaan gevestigde Peruaan genaamd Hector Valdivia Chavez.
Toen Peruanen legitiem geld van Milaan terugstuurden naar hun families, zei Guastini, zou Valdivia extra geld aan het bedrag toevoegen. Het Argentijnse strafdossier zegt dat Guastini Valdivia een contactpersoon in Lima zou geven die de vermeende verdiensten van drugshandel zou kunnen intrekken. Op andere momenten droegen muilezels contant geld naar Peru en namen de illegale inkomsten mee om huizen in dat land te ruilen.
Guastini zei dat Gomer River Cortez Galvez, eigenaar van een in Peru gevestigde geldwisselkantoor genaamd Mister Dollar, het verdachte geld dat ze hadden meegebracht, in ontvangst nam. Telefonisch bereikbaar, ontkende hij dat hij Atachahua of Guastini kende. “Allerlei mensen komen hier met geld om te wisselen, die dollars willen wisselen”, zei hij.
Valdivia reageerde niet op een verzoek om commentaar.
Contant geld werd volgens Guastini’s getuigenis vaak langs dezelfde routes over land vervoerd die naar verluidt door de organisatie werden gebruikt om drugs van Peru naar andere landen te smokkelen.
Geld dat zijn weg naar Argentinië vond, werd naar verluidt witgewassen met behulp van vier bedrijven die door de organisatie waren opgezet, met frontmensen – waaronder, volgens de aanklagers, Atachahua’s vrouw Maribel del Aguila Fonseca, evenals zijn dochter. De fondsen werden gebruikt voor het opkopen van garages en onroerend goed.
Guastini zei dat een groot deel van het geld werd omgezet in gouden munten die zonder facturering van de Argentijnse Banco Piano waren gekocht en vervolgens werden verborgen in valse leidingen in de muren van een appartement dat bewoond werd door een ouder echtpaar. Atachahua had hen daar laten wonen om deze gouden bunker het aanzien van een gewoon huis te geven. Maar toen de Argentijnse autoriteiten de plaats overvielen, werden er geen munten gevonden.
Elders lijkt de familie geld in de gasindustrie te hebben gesluisd.
In de regio San Martín in de Peruaanse Amazone richtten de Atachahuas een brandstofverkoopbedrijf op, Inversiones NCN SAC genaamd, met vestigingen in de noordelijke provincies Rioja, Moyobamba en Mariscal Cáceres. De algemeen directeur van het bedrijf is Neddy Luz Atachahua Espinoza, de zus van Atachahua.
Het station, geflankeerd door vrachtauto’s, heeft geen adres op de lijst en is alleen te vinden door de lokale bevolking om een routebeschrijving te vragen. Arbeiders daar vertelden verslaggevers dat de dagelijkse operaties werden geleid door externe beheerders en dat de zus van Atachahua zelden op bezoek kwam.
Afsluiten
Het geldtransportbedrijf van Atachahua was niet zonder ongelukken.
Volgens de Spaanse autoriteiten werden in 2007 op de luchthaven van Barcelona twee muilezels betrapt met 400.000 euro in zwart-wit. De autoriteiten namen het overgrote deel van het geld in beslag.
In juni 2012 gingen Atachuaha en Guastini via Frankrijk naar Amsterdam om mensen te ontmoeten die Guastini in zijn getuigenis voor de aanklagers beschreef als “de Calabrese” – vermoedelijk de misdaadgroep ‘Ndrangheta uit de Zuid-Italiaanse regio Calabrië. Immigratiegegevens ondersteunen Guastini’s versie van de gebeurtenissen.
Een paar maanden later, in november 2012, lanceerde de Uruguayaanse politie een operatie tegen de agenten van Atachahua op basis van een anonieme tip. De tipgever vertelde de politie over een huis waar vermoedelijke drugshandel plaatsvond. Ze zetten het huis onder toezicht en zagen een voertuig met Argentijnse kentekenplaten. De politie verrichtte arrestaties die duidden op de wereldwijde banden die de groep had gelegd.
Een van de arrestanten was Francesco Pisano, een Italiaan die als mensenhandelaar werkte voor de ‘Ndrangheta. Twee Argentijnen en twee Uruguayanen werden ook gearresteerd en meer dan 276 kilo cocaïne werd in beslag genomen, samen met meer dan 47 kilo cocaïnepasta.
🔗De ‘Ndrangheta’s Man in Uruguay’
Francesco Pisano werd in 2014 in Italië aangeklaagd voor internationale drugshandel namens de Pesce-clan van de ‘Ndrangheta, waarvan bekend is dat ze een belangrijke aanwezigheid heeft in de grootste containerhaven van Italië, Gioia Tauro.
Hij werd beschuldigd van het optreden als een liaison tussen het Italiaanse hoofdkwartier van de groep en medewerkers in het buitenland. Opmerkelijk is dat Italiaanse aanklagers Pisano afluisterden terwijl hij in een Uruguayaanse gevangenis zat, nadat hij was gearresteerd tijdens de steek op de groep van Atachuaua.
Hij had een BlackBerry-telefoon in de gevangenis en ging door met het organiseren van drugstransporten voor de Pesces, waarbij hij contacten legde met zowel Colombiaanse als Braziliaanse drugsleveranciers.
Giuseppe Tirintino, een getuige van een staat, vertelde aanklagers dat hij in 2012 had gewerkt voor de ‘Ndrangheta in Argentinië en samenwerkte met Pisano, waar hij cocaïne smokkelde naar Gioia Tauro.
Tirintino zei dat ze een zending van 180 kilogram uit Uruguay organiseerden, maar Pisano werd gearresteerd in Uruguay en hun leveranciers – vermoedelijk de Atachuaua-groep – werden stil en zijn mogelijk op de vlucht gegaan.
Op 1 oktober 2015 herriep een rechtbank in Calabrië een bevel tot voorlopige hechtenis tegen Pisano dat van kracht was sinds november 2013. Dagen later lieten de Italiaanse autoriteiten hun Uruguayaanse tegenhangers weten dat ze een uitleveringsverzoek voor Pisano introkken, evenals een internationaal huiszoekingsbevel.
Pisano werd al snel vrijgelaten en volgens immigratiegegevens verliet hij Uruguay naar Spanje. Zijn verblijfplaats is niet bekend.
Atachahua en Guastini ontsnapten, maar hun ontmoetingen met de gearresteerden waren op video vastgelegd. Dat gold ook voor zijn vertrek: op 24 november 2012 om 01.13 uur, net voordat de politie binnenviel, werd opgenomen dat de Renault Megane van Atachahua de Fray Bentos-brug overstak die de twee landen met elkaar verbond.
Volgens de Uruguayaanse autoriteiten had Pisano een deal gesloten met een Uruguayaanse handelaar die de drugs vanuit de haven in de Uruguayaanse hoofdstad Montevideo naar Calabrië zou hebben zien transporteren.
Cruciaal voor de in Buenos Aires gevestigde Atachahua, de Uruguayaanse politie deelde geen informatie over hem en Guastini met hun Argentijnse collega’s. Een Uruguayaanse politiebron dicht bij de zaak zei dat ze de Argentijnse federale politie destijds “niet vertrouwden”, omdat ze niet volledig meewerkten.
Volgens Guastini was de groep van Atachahua er ook in geslaagd een getuige te intimideren om niet op een belangrijke hoorzitting te verschijnen, waardoor het onderzoek verder werd verstoord. Na een wisseling van aanklagers, zei Guastini, raakte de zaak tegen zowel hem als Atachahua “verlamd” en was niet succesvol.
Atachahua zou jarenlang niet worden opgespoord.
De ondergang van Atachahua
Na deze close call leek Atachahua steeds vastbeslotener om zijn opbrengst weg te e-mailen. In 2013 kreeg zijn dochter aandelen in de bedrijven van haar ouders, bedrijven die nu het onderwerp zijn van het Argentijnse onderzoek.
In 2016 begon ze een leven in Canada en twee jaar later was ze verloofd met een Canadees staatsburger. Guastini begon ondertussen een eigen partnerschap: vanaf 2018 begon de accountant informatie te verstrekken over de activiteiten van Atachahua aan de Argentijnse autoriteiten.
In de daaropvolgende jaren werden de autoriteiten langzaam beter geïnformeerd over de activiteiten van Atachahua. De baas reageerde door beveiligingsaanpassingen aan te brengen.
Volgens Argentijnse onderzoekers bereidde Atachahua zich in de maanden voor zijn arrestatie in 2020 voor om een grote lading drugs naar Spanje te sturen. Hij leek te weten dat hij werd gevolgd, maar slaagde erin een stap voor te blijven. Elke keer dat hij in Argentinië aankwam via de internationale luchthaven Ministro Pistarini in Buenos Aires, zou hij minstens een uur rond de faciliteit cirkelen om de officieren te verliezen. “Hij heeft het altijd gehaald”, zei een bron dicht bij de zaak.
Uiteindelijk raakte zijn geluk op. In oktober 2020 werd hij gearresteerd bij een inval waarvan de media meldden dat 400 politieagenten uit Buenos Aires betrokken waren bij 25 afzonderlijke huizen en bedrijven die bij het netwerk waren aangesloten. De autoriteiten hebben naar verluidt miljoenen dollars in contanten in ten minste 10 verschillende valuta’s, een pistool en 49 mobiele telefoons in beslag genomen.
De volgende maand, na de aanklacht tegen de belangrijkste leden van de organisatie, waaronder Atachahua, beval een rechter de inbeslagname van meer dan 30 miljard Argentijnse peso’s, of ongeveer $ 383 miljoen tegen de officiële wisselkoers.
De Peruaanse autoriteiten zeiden dat ze Atachahua niet onderzoeken en dat ze geen informatie hebben over Guastini of Valdivia, de geldwisselaar. Geen van de drie mannen is volgens de autoriteiten onderzocht in Spanje of Italië.
Vlak voor de arrestatie van Atachahua verliet zijn vrouw Maribel, die voortvluchtig werd en onderworpen was aan een internationaal arrestatiebevel nadat ze naar Peru was gereisd, het land. In oktober 2021 werd ze echter gearresteerd in Argentinië, omdat ze zei dat ze alleen was vertrokken om haar zieke ouders te bezoeken, en legde ze een verklaring af aan de autoriteiten.
De dochter van Atachahua werd ook ondervraagd toen ze in 2020 naar Argentinië reisde en het land niet meer mocht verlaten.
In een verklaring aan een rechter zei de vrouw van Atachahua dat het de eerste keer was dat ze “betrokken was bij een rechtszaak”.
Ze zei dat ze “niet [in] een bende of een illegale associatie was.”
“Wij zijn een familie.”
Antonio Baquero (OCCRP) droeg bij aan rapportage.
Onderzoek naar dit verhaal werd geleverd door OCCRP ID. Data-expertise werd geleverd door het datateam van OCCRP. Fact-checking werd verzorgd door de OCCRP Fact-Checking Desk.
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/65e2bfba-46c2-11ec-ab59-0217670beecd.jpg)
In het Nieuws 