OM wil Eritreeër voor Nederlandse rechter vanwege geweld tegen migranten

10 april 2024 NU.nl

Justitie wil een veertigjarige Eritreeër in Nederland berechten voor mensensmokkel en geweld tegen migranten. Ook zou hij Eritreeërs in Nederland hebben afgeperst. Justitie heeft gevraagd om de uitlevering van de man, die vastzit in de Verenigde Arabische Emiraten.

OM wil Eritreeër voor Nederlandse rechter vanwege geweld tegen migranten

Het Openbaar Ministerie (OM) ziet de Eritreeër als een van de kopstukken van een criminele organisatie die zich bezighoudt met migratiecriminaliteit. Justitie omschrijft de organisatie als “uiterst gewelddadig”.

De criminele organisatie zou tussen 2014 en 2020 vanuit Libië veel Eritreeërs naar Nederland hebben gesmokkeld. Dat ging gepaard met veel geweld en gebeurde onder erbarmelijke omstandigheden.

“Onderweg werden slachtoffers in Libië mishandeld, gemarteld en verkracht, terwijl ze opgesloten zaten in kampen met honderden anderen”, schrijft het OM. Ook zouden er mensen zijn overleden door de slechte omstandigheden.

Ondertussen zette de organisatie Eritreeërs in Nederland onder druk om extra te betalen voor de doorreis van familieleden.

Man ontsnapte uit Ethiopische rechtszaal

De Eritreeër heeft zich eerder schuldig gemaakt aan mensensmokkel. Daarvoor kreeg hij in Ethiopië bij verstek levenslang, aangezien hij tijdens een eerdere zitting wist te ontsnappen.

De man werd vorig jaar aangehouden in Soedan. Dat land leverde hem uit aan de Verenigde Arabische Emiraten. Zijn naam was opgedoken in een onderzoek naar witwaspraktijken.

Het OM heeft de VAE gevraagd om uitlevering van de Eritreeër en zegt vertrouwen te hebben dat dit zal lukken. Desnoods wordt hij bij verstek berecht, stelt het OM.

10 april 2024 In het Nieuws

De door Nederland gezochte mensensmokkelaar Kidane Zekarias Habtemariam (37) heeft migranten die Eritrea en Libië probeerden te ontvluchten, op gruwelijke wijze mishandeld

Habtemariam is gisteren door Nederlandse justitie op de Nationale Opsporingslijst geplaatst. Het gaat om een van ‘de wreedste en meest beruchte mensensmokkelaars ter wereld’, aldus de politie. De 37-jarige man wordt gezocht voor onder meer grootschalige mensenhandel van mensen uit Eritrea naar Europa en Nederland, en voor witwassen.

De man is veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf vanwege mensensmokkel, maar hij wist eerder dit jaar tijdens de rechtszaak tegen hem in Ethiopië te ontsnappen. Waar Kidane nu is, is onbekend. Nederland wil de beruchte mensensmokkelaar ook berechten voor de feiten met een Nederlandse link. Volgens het OM zou het voor het eerst zijn dat een dergelijke berechting plaatsvindt.

Brief aan OM: Eritreeërs bang om te getuigen over smokkelnetwerken

20 april 2023 NOS

ANP

Onder Eritreeërs in Nederland is onrust ontstaan door pogingen die de vermeende mensensmokkelaar Amanuel W ook wel bekend onder de namen Tewelde Goitom Welid of Walid zou hebben ondernomen om vanuit zijn gevangenis getuigen in Nederland te beïnvloeden.

Brief aan OM: Eritreeërs bang om te getuigen over smokkelnetwerken

In een brief gericht aan het Openbaar Ministerie (OM) zegt de Stichting Human Rights for Eritreans dat er “zeker een effect” is van de pogingen en dat die het moeilijker maken voor slachtoffers om te getuigen. “We maken ons zorgen dat ernstige getuigenissen op deze manier niet aan het licht komen”, staat in de brief die is ingezien door Nieuwsuur.

Het OM wil Walid vervolgen voor grootschalige mensenhandel en heeft daarvoor met 191 Eritrese slachtoffers gesproken die nu in Nederland wonen. Een deel van hen is ook getuige in de strafzaak. Volgens justitie heeft Walid via de gevangenistelefoon geprobeerd om een aantal van hen te beïnvloeden.

Eindverantwoordelijk

“Wij schrokken er erg van toen we daar afgelopen 6 april in de rechtszaal voor het eerst over hoorden”, zegt Muluberhan Temelso, de directeur van de stichting die de brief stuurde. Volgens hem durven hierdoor andere Eritreeërs in Nederland niet naar de politie te stappen.

“Mensen zeggen dat ze bang zijn. Wat we willen, is dat meer mensen zich melden die hebben geleden onder andere smokkelaars dan die nu vastzitten. Wij willen dat ook die mensen worden gearresteerd en dat duidelijk wordt wie er eindverantwoordelijk zijn.”

Walid is inmiddels overgeplaatst naar een andere gevangenis, waar hij nu onder intensief toezicht staat. Volgens zijn advocaten speelde bij de overplaatsing ook nog iets anders mee. “Medegedetineerden hebben meegekregen waarvan hij wordt verdacht. Volgens de directeur van de gevangenis waar hij eerst zat, kon daarom zijn veiligheid niet meer worden gegarandeerd”, aldus advocaat Simcha Plas.

Het Openbaar Ministerie laat in een reactie weten dat de briefschrijvers persoonlijk antwoord krijgen en noemt het overplaatsen van de verdachte een gevolg van de beïnvloedingenpogingen. “Het OM deelt de zorg die de Eritreeërs in de brief uiten: getuigen moeten in vrijheid en veiligheid kunnen vertellen wat hen is overkomen.”

Gericht op Eritreeërs

Walid wordt ervan verdacht tot de leiding te behoren van een internationaal opererend mensensmokkelnetwerk. Het netwerk richtte zich vooral op Eritreeërs. Zij werden tegen betaling van Eritrea, via Libië en uiteindelijk met bootjes naar Europa gesmokkeld.

Onderdeel van de smokkel was afpersing, daarbij werden slachtoffers soms maanden vastgehouden in speciale detentiekampen rondom de Libische stad Bani Walid. Familieleden in onder andere Nederland moesten losgeld betalen om hun familie door te laten reizen.

‘Kopstuk mensensmokkelnetwerk beïnvloedde getuigen vanuit Nederlandse cel’

6 april 2023 NOS

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft een vermeend kopstuk ( de Eritreeër Amanuel W ook wel bekend onder de namen Tewelde Goitom Welid of Walid) van een internationaal opererend mensensmokkelnetwerk overgeplaatst naar een zwaarder gevangenisregime. Dat is gebeurd nadat bleek dat hij volgens justitie vanuit een Nederlandse gevangenis meerdere getuigen heeft willen beïnvloeden.

‘Kopstuk mensensmokkelnetwerk beïnvloedde getuigen vanuit Nederlandse cel’

Het gaat om de Eritreeër Tewelde G., beter bekend onder de naam Walid. Hij is onlangs overgeplaatst naar de Penitentiaire Inrichting (PI) in Krimpen aan den IJssel, waar hij nu op de Afdeling Intensief Toezicht (AIT) zit. Dat bevestigt zijn advocaat Simcha Plas tegenover Nieuwsuur.

Volgens Plas speelde bij de overplaatsing van haar cliënt naar een zwaarder gevangenisregime ook nog iets anders. “Medegedetineerden hebben meegekregen waarvan hij wordt verdacht. Volgens de directeur van de gevangenis waar hij eerst zat, kon daarom zijn veiligheid niet meer worden gegarandeerd.”

De poging tot het beïnvloeden van getuigen is door het OM toegevoegd aan de aanklachten tegen Walid, zo bleek vandaag tijdens een pro-formazitting in de rechtbank in Zwolle. De beïnvloeding zou via de gevangenistelefoon hebben plaatsgevonden. Die gesprekken zijn door justitie afgeluisterd. Walid zou vanuit detentie ook een vals identiteitsbewijs hebben proberen te regelen.

191 getuigen

Volgens justitie heeft het netwerk van Walid in de afgelopen jaren duizenden Eritrese migranten onder uiterst wrede omstandigheden opgesloten in kampen in Libië en perste het netwerk hun familieleden af om losgeld. Honderden slachtoffers wonen nu in Nederland. Het OM heeft met 191 van hen gesproken.

Het Nederlandse OM is sinds 2018 – samen met een aantal andere landen – bezig het netwerk in kaart te brengen en speelde een sleutelrol bij het oprollen ervan.

Nieuwsuur reconstrueerde de zaak tegen de mensensmokkelaars. Zij hielden hun slachtoffers vast in speciale kampen rondom de Libische stad Bani Walid. De locaties van die detentiekampen zijn geverifieerd aan de hand van beschrijvingen, tekeningen en satellietbeelden.

Walid is door het OM aangeklaagd voor deelname aan een criminele organisatie, zware mishandeling en mensenhandel. Vandaag kwam daar de poging tot beïnvloeding van getuigen bij. Justitie wil hem zo snel mogelijk laten onderzoeken in het Pieter Baan Centrum (PBC). In die psychiatrische kliniek onderzoeken deskundigen of G. mogelijk lijdt aan een stoornis. Zijn advocaten willen dat verzoek eerst met hemzelf bespreken.

Naast G. zit in Dubai nog een ander vermeend kopstuk van het internationale mensensmokkelnetwerk vast. Het gaat om Zekarias H., beter bekend onder de naam ‘Kidane’. Deze Eritreeër werd begin dit jaar opgepakt in Sudan en is vervolgens uitgeleverd aan de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) vanwege een witwaszaak.

Nederland heeft de VAE om zijn uitlevering gevraagd, omdat justitie zijn zaak hier gelijktijdig met de andere verdachte wil behandelen. Kidane is vooralsnog niet uitgeleverd. Naast Walid en Kidane kent de zaak nóg vijf verdachten. Het gaat om Nederlandse Eritreeërs die volgens justitie verantwoordelijk zouden voor de afpersing.

Marteling, afpersing en verkrachting: beruchte mensensmokkelaar in Nederland voor de rechter

6 april 2023 RTL

Rechtbanktekening Eritreeër Tewelde G. in de rechtbank in Zwolle

Vandaag gaat de rechtszaak tegen de beruchte mensensmokkelaar Amanuel W. verder. Het Openbaar Ministerie (OM) verdenkt hem van gruwelijke misdrijven in Libië, maar ook afpersing van vluchtelingen in Nederland. Het is een bijzondere zaak, want het is voor eerst dat in Nederland een Eritrese mensensmokkelaar wordt vervolgd.

Marteling, afpersing en verkrachting: beruchte mensensmokkelaar in Nederland voor de rechter

Martelingen, seksueel geweld, uithongeren: de meest gruwelijke praktijken kwamen boven toen de VN-veiligheidsraad onderzoek deed naar mensensmokkel in Eritrea en Libië. Meer dan 3000 kilometer van Libië, staat vandaag in Zwolle één van de vermeende kopstukken van de mensensmokkelorganisatie voor de rechter.

Amanuel W., ook wel bekend onder de namen Tewelde G., Welid of Walid, heeft zich volgens het Nederlandse OM schuldig gemaakt aan mensensmokkel, gijzeling, afpersing en (seksueel) geweld. Hij zou aan het hoofd hebben gestaan van een vluchtelingenkamp in Libië, dat volgens onderzoekers beter te omschrijven is als een ‘geïmproviseerde gevangenis’. Een belangrijke handlanger was de 39-jarige Eritreeër Kidane, die momenteel vastzit in Dubai. Nederland heeft om zijn uitlevering gevraagd en zal hem aanklagen.

Nederlanders afgeperst

In de kampen is nauwelijks eten, medische hulp of sanitaire voorzieningen, ook komen marteling en mishandeling stelselmatig voor, blijkt uit het onderzoek van de VN. Regelmatig overlijden er mensen door honger of geweld. Bij aankomst worden mensen gedwongen om familie te bellen, pas na betaling van duizenden euro’s mogen ze verder reizen. In eerste instantie in vrachtwagens die zo volgepakt zijn dat de mensen erin door verstikking overlijden.

De kampen stonden in Libië, waarom buigt een Nederlandse rechter zich dan over deze zaak? Walid en Kidane staan niet voor het internationaal Strafhof in de Den Haag, maar voor een ‘gewone’ Nederlandse rechtbank in Zwolle. Volgens het Openbaar Ministerie is er een duidelijke link met Nederland te leggen, omdat verschillende Nederlanders zijn afgeperst door deze organisatie.

Eritreeërs krijgen in Nederland relatief makkelijk asiel vanwege de mensenrechtensituatie in Eritrea. Maar eenmaal in Nederland kunnen ze worden benaderd door mensensmokkelaars en gedwongen om te betalen voor familieleden in deze kampen. De betalingen lopen vervolgens via Nederlandse tussenpersonen. Vijf van deze tussenpersonen zullen ook voor de rechter moeten verschijnen.

Dagelijks sadisme

Een Eritrese vluchteling, die om veiligheidsredenen niet bij naam genoemd wordt, schetst tegenover RTL Nieuws een soortgelijk beeld over zijn tijd in het kamp van Walid. Hij zat volgens zijn eigen schatting in een kamp met 1600 mensen zonder echt sanitair en maximaal één maaltijd per dag.

De enige deur werd bewaakt door een man die soms zomaar in de lucht schoot met zijn geweer. “Er was dagelijks geweld”, zegt hij. “Ook zag ik twee mensen sterven door een gebrek aan eten.”

‘Sadisme’ is een van de woorden die regelmatig terugkomt als onderzoeker Mirjam van Reisen spreekt over de Libische kampen waar ze jarenlang onderzoek naar deed. Zij en haar mede-onderzoekers gaan ervan uit dat er in vijf jaar meer dan 200.000 mensen in de kampen zijn geweest, maar ze zegt er gelijk bij dat dat waarschijnlijk een onderschatting is. Voor hun onderzoek spraken ze met meer dan 400 getuigen, waarbij vele schokkende details naar boven kwamen.

‘Gruwelijke mensensmokkelaar Walid verkrachtte ieder mooi meisje dat hij zag’

10 januari 2023 AD.nl

De Eritrese mensensmokkelaar Tewelde Goitom, beter bekend als Walid. © handout

Jarenlang verschenen alleen de ‘kleine vissen’ voor de rechter, nu staat een vermeende leider van een beruchte, internationale mensensmokkelbende in de rechtbank in Zwolle. Onder leiding van de Eritreeër Walid zouden duizenden mensen op bootjes vanuit Afrika naar Europa zijn gesmokkeld. Onderweg werden ze afgeperst, mishandeld en verkracht. ,,Ik ben die man niet.”

‘Gruwelijke mensensmokkelaar Walid verkrachtte ieder mooi meisje dat hij zag’

De getuigenissen in het dossier zijn schokkend. Zo werd een in Nederland wonende Eritrese vrouw opeens gebeld door het nummer van haar broer. Toen ze opnam hoorde ze haar broer schreeuwen van pijn. Hij werd in een loods in Libië in elkaar geslagen. De mensensmokkelaar aan de andere kant van de lijn eiste 8000 euro. Als de zus zou betalen, zou het martelen stoppen en kon haar broer zijn reis naar Europa voortzetten. Als ze niet zou betalen zou haar broer het niet overleven.

Andere getuigen zagen hoe de mensensmokkelaars in de Libische plaats Bani migranten martelden door druppels heet plastic op hun rug te gieten, ze geboeid en ondersteboven op te hangen en met slangen te slaan op hun natte lichaam. Vrouwen zagen hoe bendeleiders een loods, volgepakt met opgesloten migranten, binnen kwamen lopen en meisjes meenamen om te verkrachten.

Dictatuur en dwangarbeid

Een 39-jarige Eritreeër, die bekendstaat onder meerdere namen maar vaak Walid wordt genoemd, is volgens het Nederlandse Openbaar Ministerie een van de leiders van de smokkelbende geweest. Onder zijn leiding zouden tussen 2015 en 2020 vele duizenden, vooral Eritrese migranten naar Europa zijn gesmokkeld. De vaak heel jonge mannen en vrouwen vluchten uit dat land vanwege veel redenen: een brute dictatuur, een lange dienstplicht die vaak uitmondt in dwangarbeid, mensenrechtenschendingen, uitzichtloosheid, armoede. Eenmaal in Europa krijgen Eritreeërs doorgaans asiel en een verblijfsvergunning. In 2015 vroegen er bijna 8000 Eritreeërs asiel aan in Nederland, de jaren daarna steeds enkele duizenden.

De reis naar dat verblijfsdocument is echter lang en gruwelijk. Duizenden werden op hun reis van Eritrea, via de woestijn in Soedan (‘dodenroutes’, noemt het Openbaar Ministerie ze), gekidnapt door de groep van Walid en opgesloten in overvolle loodsen en woningen in Libië. Ze kregen er nauwelijks te eten, moesten met honderden mensen een paar toiletten delen en werden dagelijks mishandeld. Ze konden de detentiecentra pas verlaten na betaling van vele duizenden euro’s, waarvoor familieleden vaak schulden moesten aangaan.

Oversteek naar Europa

,,Als er was betaald werden ze op volle vrachtwagens naar de Libische kust gereden’’, stelde het Openbaar Ministier dinsdag in een eerste tussentijdse zitting tegen Walid in de rechtbank in Zwolle. Aan de kust zette de groep de migranten op overvolle, gammele bootjes (zonder goede zwemvesten) op de Middellandse Zee, richting Italië. Honderden verdronken tijdens die tocht, duizenden anderen werden gered door hulporganisaties of haalden zelf de Italiaanse kust.

De mensensmokkelaars verdienden en verdienen er ondertussen goud geld aan.

 

Walid werd opgepakt in Ethiopië, dat land veroordeelde hem tot 18 jaar cel voor mensensmokkel en leverde hem eind vorig jaar uit aan Nederland. Hier wordt hij door het Openbaar Ministerie vervolgd voor het leidinggeven aan een criminele organisatie die mensen smokkelde, gijzelde, afperste, mishandelde en verkrachtte. Inmiddels is ook een tweede leider gearresteerd, de misschien nog wel meer beruchte Eritreeër Kidane. Hij werd vorige week opgepakt in Soedan tijdens een internationale politieactie geleid door de Verenigde Arabische Emiraten. De man zit vast in de Emiraten. Nederland heeft om zijn uitlevering gevraagd, vertelde het OM in de rechtbank.

In de krant Irish Times omschreef een slachtoffer de twee mannen onlangs als ‘de meest brute smokkelaars van allemaal. ,,Walid verkrachtte ieder mooi meisje dat hij zag, en Kidane stond erom bekend mensen te mishandelen als beesten.”

De beruchte mensensmokkelaar Kidane Zekarias Habtemariam. © Politie

Europese landen proberen al jaren niet alleen de handlangers van de smokkelaars, maar ook de grote(re) vissen te berechten. Het Openbaar Ministerie vindt dat het de bevoegdheid heeft om Walid en Kidane hier voor de rechter te brengen omdat sommige slachtoffers nu in Nederland wonen en er ook Nederlandse families zijn afgeperst. Het OM onderzocht de zaak samen met Europol, Italië en Zweden. ,,We zullen ook nog vijf mensen uit Nederland voor de rechter brengen, zij worden verdacht van hulp bij de afpersing”, aldus officier van justitie Petra Hoekstra.

Ik heb nooit geweld gebruikt tegen mensen en ben nooit in Libië geweest

Verdachte ‘Walid’

De verdachte zelf ontkent ‘Walid’ te zijn. Hij heeft een heel andere naam, stelde hij in de rechtbank. ,,Ik heb ook nooit geweld gebruikt tegen mensen en ben nooit in Libië geweest. Als ik had kunnen ontsnappen naar Libië, was ik niet 19 jaar lang militair in Eritrea geweest.” De advocaat van de Eritreër, Richard van der Weide, vroeg zich af ‘waar het vermeende vermogen’ van zijn cliënt is gebleven. ,,Volgens het OM zou hij loaded moeten zijn door al het geld dat hij met mensensmokkel heeft verdiend, maar alles wat er in beslag is genomen is een 15 jaar oude Toyota en Ethiopisch geld ter waarde van 34,99 euro.”

In zijn trainingspak en met een vlassig baardje heeft de Eritreeër inderdaad niet meer de uitstraling van een gevreesde smokkelaar die poseerde met een band kogels en een vuurwapen om zijn schouder. Maar, stelt de rechtbank, ‘er zijn stevige aanwijzingen dat u wel Walid bent’. Het NFI doet daar nog verder onderzoek naar.

De wanpraktijken in Libië zijn niet gestopt met de arrestaties van Walid en Kidane. Nog iedere dag stappen er migranten op rubberboten op weg naar Europa. Eenmaal daar vertellen ze nog steeds verhalen over mishandeling, uitbuiting en afpersing in Libië. De EU probeert de migratie naar Europa tegen te houden geeft sinds enkele jaren financiële ondersteuning aan de Libische kustwacht. Maar migranten vertellen dat als zij door die kustwacht worden onderschept en teruggebracht naar Libië, ze wéér in detentiecentra belanden waaruit ze zichzelf moeten vrijkopen.