12 april 2024 VRT
De Amerikanen zullen de Filipijnen te hulp schieten bij eender welke aanval in de Zuid-Chinese Zee. Dat heeft de Amerikaanse president Joe Biden beloofd tijdens een trilaterale top met de Filipijnse president Marcos Jr. en de Japanse premier Kishida in Washington. In dat gebied vinden geregeld botsingen plaats tussen Filipijnse vissersboten en marineschepen van China, dat de zee als zijn territorium beschouwt.
VS zullen Filipijnen verdedigen bij “elke aanval” in Zuid-Chinese Zee, dus ook tegen China
“Elke aanval op een Filipijns vliegtuig of schip of tegen de Filipijnse strijdkrachten in de Zuid-Chinese Zee zou ons Wederzijds Verdedigingsverdrag in werking stellen.” Dat zei de Amerikaanse president Joe Biden tijdens de trilaterale ontmoeting met Japan en de Filipijnen in de Amerikaanse hoofdstad Washington, D.C.
Volgens de 3 landen is het essentieel dat ze het engagement voor elkaars verdediging blijven benadrukken. “Als we samenwerken, kunnen we een betere vrede voor iedereen garanderen”, vulde Biden verder aan.
Ook de Japanse premier Fumio Kishida zei dat een “meerlagige samenwerking essentieel is” voor de toekomst van de regio. De Filipijnse president Ferdinand Marcos Jr. had het dan weer over 3 landen die zich verbonden voelen door “een diep respect voor democratie, goed bestuur en de rechtsstaat”.
Onbenoemd, maar altijd aanwezig: China
De 3 landen lijken een algemene stelling te doen, maar ze richten zich eigenlijk tot een specifiek land: China. Peking beschouwt de Zuid-Chinese Zee als deel van zijn territorium. Het gebruikt daarvoor de ‘nine-dash line’, ook wel de ‘negenpuntenlijn’ genoemd.
Andere landen in de regio, zoals Vietnam, de Filipijnen, Brunei en Maleisië, verwerpen de aanspraak die China op de regio maakt. Ook het Permanent Hof van Arbitrage in Den Haag sprak zich in 2016 al tegen de Chinese claim uit. Daar trekt Beijing zich echter weinig van aan.
De Zuid-Chinese Zee is dan ook een strategisch belangrijk gebied. China is al jarenlang bezig met de creatie van kleine eilandjes in de regio, om er militair materiaal te plaatsen en kleine bases voor het leger op te bouwen. Daarnaast zijn er heel wat bodemrijkdommen die de Chinezen op die manier ongestoord kunnen ontginnen.
Het Chinese leger gedraagt zich ook steeds assertiever in het gebied. Er vinden geregeld incidenten plaats waarbij Chinese marineschepen Filipijnse boten proberen wegjagen. Daarvoor gebruiken ze waterkanonnen, maar er zijn ook gevallen waarbij de Chinese schepen andere boten proberen rammen.
De meest recente spanningen vinden plaatsen rond de BRP Sierra Madre. Dat is een oud marineschip uit de Tweede Wereldoorlog. De Filipijnen hebben dat schip opzettelijk laten stranden op de Second Thomas Shoal, een ondiep rif van de Spratly-eilanden. De Filipijnen gebruiken dat schip nu als uitkijkpost en proberen de manschappen op het schip te bevoorraden, maar Chinese marineschepen proberen dat telkens te verhinderen.
Hoe gevoelig de situatie ligt, blijkt ook in de populaire cultuur. Zo weigerde Vietnam de ‘Barbie’-film in de cinema te tonen, omdat in een van de scènes een kaart zou te zien zijn die de Chinese negenpuntenlijn gebruikt.
Sterke basis leggen, met Trump in achterhoofd
Geen van de 3 leiders benoemde China, maar de agressieve houding van het land bleek wel het centrale agendapunt tijdens de topontmoeting. Dat zegt een anonieme getuige tegen de Amerikaanse krant The New York Times.
De Verenigde Staten hebben China al opgeroepen om haar acties in de Zuid-Chinese Zee op te schorten. Daarnaast hebben de Amerikanen met Japan, de Filipijnen en Australië onlangs nog legeroefeningen uitgevoerd in de buurt van de Spratly-eilanden.
Tegelijk proberen Japan en de Filipijnen ook elkaar meer te benaderen, met de aankomende Amerikaanse verkiezingen in het achterhoofd. De Aziatische landen vrezen namelijk dat als Donald Trump de verkiezingen wint, dat hij zich uit het gebied zal terugtrekken. In dat geval zouden de 2 landen alvast een sterke defensieve basis hebben.
“Amerika’s bondgenoten in Azië willen heel graag dat de Verenigde Staten in de regio blijven en hun aanwezigheid tonen”, stelt Rana Mitter, een professor aan de Harvard Kennedy School of Government. De Chinese president Xi Jinping hekelt die Amerikaanse aanwezigheid en zei al dat “de toekomst van Azië in de handen van de Aziaten” moet liggen.
In het Nieuws 