Onder zelden vertoonde politie-inzet is een Ecuadoraanse bendeleider vanuit de gevangenis overgeplaatst naar een extra beveiligde inrichting. Jose Adolfo Macias zou doodsbedreigingen hebben geuit tegen presidentskandidaat Fernando Villavicencio, vlak voordat die afgelopen week werd doodgeschoten door criminelen.
Eén van Villavicencio’s verkiezingsbeloftes was het doorsnijden van de banden tussen de georganiseerde misdaad en overheidsfunctionarissen. Macias, bijgenaamd Fito, staat juist aan het hoofd van een van de grootste misdaadorganisaties in Ecuador, Los Choneros. Hij zit sinds 2011 een gevangenisstraf uit van 34 jaar voor onder meer drugshandel en moord. Bij zijn overplaatsing naar de extra beveiligde inrichting zouden zo’n 4000 veiligheidskrachten betrokken zijn geweest.
Villavicencio, een voormalige journalist, werd woensdag driemaal in het hoofd geschoten in de hoofdstad Quito na een verkiezingsbijeenkomst. Voor zijn dood zijn intussen zes Colombianen aangehouden, een zevende verdachte stierf in een vuurgevecht met de politie.
De Ecuadoraanse minister van Binnenlandse Zaken sprak over een ‘politieke misdaad met terroristische trekken’ en over een poging de komende verkiezingen te saboteren.
De moord op de Ecuadoraanse presidentskandidaat legt de problematiek van de drugskartels in het land (nog maar eens) pijnlijk bloot. Een portret van een land waar de drugsoorlog meedogenloos woedt, met in de hoofdrol clans die tentakels hebben tot in ons land.
Drie kogels door het hoofd. De Ecuadoraanse presidentskandidaat Fernando Villavicencio maakte geen schijn van kans, toen hij zijn auto instapte na een campagnebijeenkomst.
De koelbloedige moord werd iets later opgeëist door Los Lobos – de wolven – een criminele organisatie, die gelinkt wordt aan het Mexicaanse Jalisco Nueva Generación-drugskartel. Dat de daders in het drugsmilieu gezocht moesten worden, komt allesbehalve als een verrassing. De presidentskandidaat liet zich vorige week nog maar ontvallen dat hij bedreigd werd, door het Los Choneros-kartel.
Ecuador is in enkele jaren tijd uitgegroeid van een vreedzame backpackersbestemming tot een slagveld, waar drugskartels hoogtij vieren.
Het kan nauwelijks overschat worden hoe meedogenloos die drugsstrijd precies geworden is.
Enkele voorbeelden? In 2019 werd William Humberto Poveda – bijgenaamd El Cubano – onthoofd en in brand gestoken in de gevangenis. Alsof dat nog niet gruwelijk genoeg was, doken er volgens denktank Crisis Group daarna video’s op van gevangenen die voetbalden met zijn hoofd.
In februari vorig jaar ontdekte de politie twee lichamen, die bengelden aan een voetgangersbrug net buiten Guayaquil. Guayaquil is een havenstad in het zuidwesten van Ecuador. Een naam om te onthouden ook, want de stad zal een sleutelrol spelen in dit verhaal.
Een golf van geweld in gevangenissen, autobommen, agenten die vermoord worden, kinderen die neergeschoten worden: de lijst aan macabere misdaden lijkt eindeloos. De moord op de presidentskandidaat vormt dus voorlopig een sluitstuk van een drugsoorlog die al veel langer aan de gang is in Ecuador.
Helaas moeten we vaststellen dat het geweld oplaait
“Helaas moeten we vaststellen dat het geweld oplaait. Het leger wordt ingezet, de noodtoestand wordt uitgeroepen”, zegt ook Bob Van den Bergh van het VN-bureau voor Drugs en Criminaliteit. “We moeten daar niet naïef in zijn.”
Cijfers liegen er niet om
De cijfers liegen er niet om, dat bewijst ook de trieste grafiek hieronder. Waar er in 2020 nog 1.300 moorden gepleegd werden in het land, klom dat aantal al tot 2.400 in 2021 en tot maar liefst 4.800 in 2022. Met bijna 18 miljoen inwoners komt dat neer op ongeveer 26 doden per 100.000 inwoners. In België ligt die ratio op 1,1 dode per 100.000 inwoners
En er zijn nog statistieken om van te duizelen. Vorig jaar werd er 200 ton drugs onderschept in Ecuador zelf. Zoals altijd is dat maar het topje van de ijsberg.
Wat maakt Ecuador zo aantrekkelijk?
Dan is de grote vraag: waarom is Ecuador zo aantrekkelijk voor drugsmaffia? Kort gezegd: door de ligging en de corruptie.
Eerst en vooral is er de locatie: geperst tussen Colombia en Peru, de grootste cocaïneproducenten wereldwijd.
In Ecuador zelf mogen er dan nauwelijks plantages zijn, het lakse beleid heeft er wel voor gezorgd dat Ecuador kon uitgroeien tot een aantrekkelijke basis om de cocaïne te verschepen. Dat vertelt ook Bob Van den Bergh. “Het blijft een groot probleem. Ecuador is een van de favoriete plaatsen voor de uitvoer van cocaïne.”
Ecuador is een van de favoriete plaatsen voor de uitvoer van cocaïne