5 mei 2021 NOS
In Tsjechië is politieke onrust ontstaan naar aanleiding van een publicatie van de Tsjechische nieuwssite Seznam Zpravy. Die meldde gisteren dat de Tsjechische vicepremier Jan Hamacek heeft voorgesteld om de betrokkenheid van Rusland bij een recent spionageschandaal te verdoezelen, in ruil voor een levering van een miljoen Spoetnik-vaccins.
‘Vicepremier Tsjechië wilde Russische spionage verzwijgen’, journalisten aangeklaagd
Vorige maand maakte Tsjechië bekend dat Russische inlichtingenofficieren betrokken waren bij een explosie in een munitiedepot in Vrbetice, zo’n zeven jaar geleden. Daarbij kwamen twee mensen om het leven. In Tsjechische media wordt gesproken over het Tsjechische ‘Salisbury’, verwijzend naar het Britse stadje waar in 2018 een Russische oud-spion werd vergiftigd door de Russische geheime dienst.
Top met Poetin en Biden
Volgens Seznam Zpravy stelde Hamacek in een vergadering in april voor om het Kremlin tijdens een reis naar Moskou te confronteren met de explosie in Vrbetice, om vervolgens voor te stellen het nieuws niet naar buiten te brengen in ruil voor de Russische vaccins. Ook zou hij vragen om de geplande ontmoeting tussen de Russische president Poetin en zijn Amerikaanse ambtgenoot Biden in Praag te laten plaatsvinden.
Volgens de nieuwssite werd het plan in een vergadering afgeschoten. Twee dagen later bracht de Tsjechische premier Andrej Babiš het nieuws over de Russische betrokkenheid bij de ontploffing naar buiten. Dezelfde dag kondigde Hamacek aan zijn voorgenomen bezoek aan Moskou af te blazen.
Diplomatiek conflict
De kwestie-Vrbetice heeft tot een diplomatiek conflict tussen Tsjechië en Rusland geleid. Praag besloot aanvankelijk achttien Russische diplomaten uit te zetten, waarop Moskou terugsloeg met het uitwijzen van twintig diplomaten.
Daarop kondigde Tsjechië aan de Russische ambassade in Praag, de grootste Russische diplomatieke post in de Europese Unie, fors uit te kleden. Bijna zeventig diplomaten en ondersteunend personeel werden tot persona non grata verklaard. De diplomatieke vertegenwoordiging in het Centraal-Europese land is nu even groot als de Tsjechische ambassade in Moskou.
Uit solidariteit besloten veel andere buurlanden, waaronder Polen, Slowakije en de Baltische staten, Russische diplomaten uit te zetten.
De Tsjechische oppositie eist uitleg van Hamacek over de publicatie van Seznam Zpravy. Zijn eigen partij blijft Hamacek steunen. De minister zei gisteren overtuigd te zijn dat het verhaal van A tot Z uit de duim is gezogen.
De hoofdredacteur van de nieuwssite is geschrokken door “de persoonlijke aanvallen van een minister op onze verslaggevers”. Hij stelt dat het bewijs geloofwaardig is, maar omwille van bronbescherming niet openbaar kan worden gemaakt.
Pro-Russische president
De kwestie komt op een gevoelig moment voor Hamacek; zijn sociaaldemocratische partij CSSD staat vijf maanden voor de verkiezingen op fors verlies in de peilingen. Inmiddels dreigt de CSSD, lange tijd een van de grootste partijen van het land, de kiesdrempel van vijf procent niet te halen.
Ook de huidige president, Miloš Zeman, is lid van de CSSD. Hij staat bekend als pro-Russisch en heeft het Russische spionageschandaal aanvankelijk gebagatelliseerd door te zeggen dat het slechts om verdenkingen gaat. Dat heeft minister Hamacek later voor hem gerectificeerd.
Vorige week eisten zo’n 10.000 demonstranten in het centrum van Praag het ontslag van president Zeman, omdat zijn pro-Russische houding de positie van Tsjechië in de Europese Unie zou schaden. Zijn ambtstermijn duurt echter nog twee jaar.
In het Nieuws 