10 april 2024 NU.nl
De politie doet momenteel onderzoek naar eigen medewerkers wegens anti-institutioneel extremisme. Dat laat de korpsleiding weten na vragen van NU.nl. De medewerkers geloven in de complottheorie dat de wereld wordt geregeerd door een geheime ‘kwaadwillende elite’.
Politie onderzoekt eigen medewerkers die in ‘kwaadwillende elite’ geloven
Een woordvoerder van de korpsleiding laat weten dat het lastig is om te zeggen hoeveel eigen medewerkers onderzocht worden. “Dit komt omdat de begrippen die onder dat anti-institutioneel extremisme vallen vrij breed zijn”, vertelt de zegsman. “En omdat er meerdere handelwijzen kunnen zijn die aanleiding geven tot een oriënterend of een disciplinair onderzoek.”
De politie is met zo’n 67.000 medewerkers een van de grootste werkgevers van Nederland. “Onze medewerkers weerspiegelen de samenleving”, legt de zegsman uit. “Dat betekent dat wij ook wat voorbeelden kennen waarbij het uitdragen van extreme ideeën tot een intern onderzoek leidde.” Volgens de woordvoerder moet je dan vooral denken aan anti-institutioneel extremisme. “Daarbij richten personen zich tegen de legitimiteit van de eigen overheid.”
Wat is anti-institutioneel extremisme?
- De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) spreekt van anti-institutioneel extremisme wanneer personen of groepen doelbewust verhalen over een ‘kwaadaardige elite’ verspreiden.
- Daarmee wordt een feitelijk onjuist wereldbeeld gecreëerd, want zo’n kwaadaardige elite die de wereld leidt bestaat niet.
- Het zorgt er volgens de AIVD bovendien voor dat “het vertrouwen in democratische instituties en processen, zoals de overheid, politie en media, wordt ondermijnd”.
- De AIVD ziet dat een groeiend aantal Nederlanders in deze ‘kwaadaardige elite’ gelooft. Dat leidt ook steeds vaker tot intimidatie en bedreiging van ambtenaren, bleek dinsdag.
Vrijheid van meningsuiting versus ambtseed
Werken bij de politie kan een spanningsveld opleveren. Want aan de ene kant heeft een politiemedewerker vrijheid van meningsuiting. Maar aan de andere kant moet je ook een zogeheten ambtseed afleggen als je bij de politie gaat werken.
“Iedereen in Nederland is vrij om te denken wat hij wil. Ook politiemensen hebben hun eigen opvattingen, maar in het werk moeten zij neutraal zijn. Bij het afleggen van de ambtseed zweren zij trouw aan de koning, de grondwet en de wetten van ons land. Gedrag of uitingen die daarmee in strijd zijn, gaan niet samen met het werken bij de politie. Ook niet als je dat in je privétijd zegt of doet.”
In Duitsland bleek onlangs dat vierhonderd Duitse politieagenten worden verdacht van rechts-extremistische opvattingen of het steunen van complottheorieën. Volgens de politiewoordvoerder heeft Duitsland meer te kampen met rechts-extremistische opvattingen dan Nederland. “De extremere opvattingen hier zitten meer in de hoek van de zogenoemde ‘autonomen'”, legt hij uit.
Korpsleiding: Echt wat aan de hand als politie onderzoek doet
Actiegroep Controle Alt Delete, die onder meer etnisch profileren van de politie wil tegengaan, vindt die inschatting van de korpsleiding opvallend. “Kennelijk zijn de extreemrechtse opvattingen zo genormaliseerd dat de politie het zelf niet herkent”, zegt de organisatie, die zich inzet voor “eerlijke en effectieve wetshandhaving”.
De korpsleiding wil daarop niet inhoudelijk reageren. Wel zegt de woordvoerder dat er echt wel wat aan de hand is zodra de politie aanleiding heeft voor een oriënterend of zelfs disciplinair intern integriteitsonderzoek naar enkele medewerkers.
De AIVD laat aan NU.nl weten niet specifiek onderzoek te doen naar politiemedewerkers met extremistisch gedachtegoed. “In het kader van onderzoek kan het zijn dat we politiemedewerkers tegenkomen”, licht een woordvoerder toe. “Maar dan nog hangt het van de inschatting van de dreiging af of we besluiten om verder onderzoek te doen.”
327 Duitse medewerkers met extremistische banden
In Duitsland wordt al jaren onderzoek gedaan naar extremisme binnen de politie. Stern en RTL vroegen laatst cijfers op bij de ministeries van Binnenlandse Zaken van alle zestien Duitse deelstaten.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken publiceerde in 2022 nog een rapport over de situatie. Destijds werd onthuld dat gedurende een periode van drie jaar 327 politiemedewerkers banden hadden met rechts-extremisme.
In het Nieuws 