28 april 2022 Telegraaf
Het antioverheidsprotest is harder en radicaler geworden. Dat stelt de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst in het jaarverslag dat donderdag is gepresenteerd. Rechts-extremisten sluiten verbonden met complotdenkers en antioverheidsextremisten, waardoor hun gezamenlijke invloed toeneemt. Samenzweringstheorieën over Joden woekeren; de dreiging van geweld groeit.
‘Protest tegen overheid harder en gevaarlijker’
De dienst stuurde vorig jaar zes ambtsberichten over gevaarlijke extreemrechtse activisten. Het afgelopen jaar belandden tien antioverheidsactivisten in de gevangenis vanwege opruiing of ernstige bedreiging. „Voorgaande jaren kwam dit niet of nauwelijks voor”, aldus de dienst.
’Parallelle samenleving’
De AIVD zegt het afgelopen jaar beter zicht te hebben gekregen op een nieuwe generatie jonge rechts-extremisten, die in afgesloten onlinegroepen met elkaar terroristisch geweld verheerlijken en fantaseren over het plegen van geweld. „Opgeteld hebben de groepen enkele honderden aanhangers en er komen steeds nieuwe groepen bij.”
Het gaat om zogenoemde ’accelerationisten’, rechts-extremisten die dromen van een burgeroorlog tussen de rassen en die oorlog willen versnellen. Die schuilen vooral in afgeschermde groepen op internet, waar ze ’met elkaar terroristisch geweld verheerlijken en fantaseren over het plegen van geweld’. De meeste aanhang is jong, tussen de 13 en 30 jaar. „Accelerationisten komen vaak uit gebroken gezinnen, en hebben geen sociaal vangnet. Sommigen zijn gepest en hebben moeite op school.”
Antioverheidsextremisten keren zich af van de samenleving met alle gevaren van dien, ziet de dienst. Ze trekken zich terug in een ’eigen parallelle samenleving’. „Enkele extremisten organiseren eigen ’politie’ of zogeheten ’defendgroepen’, die het geweldsmonopolie van de Staat niet erkennen en die uitdagen – zelf zeggen ze demonstranten te moeten beschermen tegen de vermeende gewelddadigheid van de politie. Er zijn activisten die alleen nog eigen media volgen, en overgaan tot thuisonderwijs en het van school halen of houden van hun kinderen. Honderden mensen lieten zich uitschrijven uit het kiesregister, omdat ze geen vertrouwen meer hebben in eerlijk bestuur.”
’Satanisten’
Ze maken veel gebruik van eigen platforms. Daar schilderen ze onder meer politici en wetenschappers af als het nieuwe ’kwaad’, ’satanisten’ of ’kindermisbruikers’. „En ze laten het klinken alsof het begrijpelijk of zelfs goed is als mensen in reactie daarop geweld zouden gebruiken. Hetzij spontaan (’lynchen’), hetzij georganiseerd in de vorm van ’tribunalen’.”
Dat taalgebruik leidt tot een ’onrustbarende toename’ van het aantal bedreigingen van ministers, Kamerleden, wetenschappers, medici, politieagenten en journalisten. „Tellingen van onder meer de politie Den Haag, het OM en meldpunt Persveilig laten meer dan een verdubbeling zien van het aantal meldingen: zeshonderd van politici, 272 van journalisten.”
Antisemitisme en jihadisme
Antisemitisme laait op in extreemrechtse kringen. De dienst ziet een overvloed aan theorieën waarbij Joden als schuldigen worden aangewezen. „Het idee dat Joden een vooropgezet plan hebben om de wereld te domineren, is al oud in rechts-extremistische kringen. Met name de alt-rightstroming blaast dit nu nieuw leven in.”
Ondanks de dreiging van rechts-extremisme is het gevaar van jihadisme ook nog steeds groot. De radicaal-islamitische beweging is dan wel gestagneerd de afgelopen jaren en IS heeft als merk aan glans verloren, jihadisten kunnen nog steeds een aanslag plegen. „Onvoorspelbaarheid kenmerkt de beweging”, schrijft de AIVD.
Met de aanhouding van een jihadistische groep in Eindhoven is dat volgens de dienst weer vast komen te staan. „In 2021 bleek opnieuw dat de beweging geen gezamenlijk doel, geen mobiliserende kwestie of duidelijke aansturing nodig heeft om een aanzienlijke dreiging te zijn voor de nationale veiligheid en de democratische rechtsstaat.”
Oekraïne
De inval in Oekraïne brengt groot gevaar met zich mee voor de veiligheid in westerse landen, stelt de dienst vast. Andere dreigingen kunnen ’verbleken’ bij de gevolgen van de oorlog. In de Oekraïne-oorlog komen veel thema’s samen waarvoor de Nederlandse en buitenlandse inlichtingendiensten al jaren waarschuwen, aldus de AIVD.
„Cyberaanvallen, spionage, de gestage doorontwikkeling van massavernietigingswapens en de intenties van statelijke actoren met agressieve doelen. In Oekraïne komt dit alles nu samen tot een gewapend conflict dat Europa laat schudden op zijn grondvesten, met grote humanitaire en economische gevolgen.”
In het Nieuws 