8 mei 2023 NU.nl
Het illegale gebruik van spionagesoftware is een wezenlijk en zorgwekkend Europees probleem. Het Europees Parlement komt daarom met aanbevelingen om daar iets aan te doen. “Het onderzoek is klaar”, zegt D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld. “Maar het werk van dit Parlement nog niet.”
Dat spionagesoftware in Europa wordt misbruikt is wel duidelijk, nu nog ingrijpen
Een speciale onderzoekscommissie onderzocht een jaar lang de misbruik van spionagesoftware zoals Pegasus. Dat is spionagesoftware van Israëlische makelij. Pegasus kwam in het nieuws toen bleek dat de software werd ingezet om onder meer journalisten en politieke critici te bespioneren.
In het Parlement werd maandagavond met grote meerderheid een rapport aangenomen dat illegaal gebruik van spyware in de Europese Unie aankaart. Het misbruik vindt onder meer plaats in Polen en Hongarije, blijkt uit het rapport.
In Hongarije wordt spyware gebruikt als onderdeel van “een strategische campagne van de overheid om de vrijheid van media en de vrijheid van meningsuiting te dwarsbomen”. In Polen wordt spionagesoftware gebruikt om critici van de regering af te luisteren.
Ook Griekenland en Spanje worden genoemd als landen die op een illegale manier spyware inzetten. Op Cyprus blijkt veel handel in de software plaats te vinden.
Iedereen spioneert, ook Nederland
Eerder werd bekend dat ook in Nederland spionagesoftware wordt gebruikt. Zo hadden twee bedrijven van november 2014 tot december 2016 banden met de NSO Group. Dat is de Israëlische maker van de bekende spyware Pegasus.
Ook had het ministerie van Defensie in 2019 plannen om een contract met WiSpear te tekenen. Dat is een bedrijf van Tal Dilian, een organisatie die ook de maker van Predator-spyware bezit. Het is niet bekend of het ministerie het contract daadwerkelijk heeft getekend en of het toegang kreeg tot de spyware.
Daarnaast zou de AIVD de Nederlandse politie vorig jaar hebben geholpen een verdachte in een misdaadzaak te vinden. Daarbij zou Pegasus zijn ingezet. In het rapport staat niet of dat inderdaad is gebeurd.
Eind vorig jaar uitte In ’t Veld al haar ongenoegen dat overheden en autoriteiten van overheden nauwelijks meewerken met het onderzoek van de commissie.
Europese Commissie is nu aan zet
Dat het onderzoek nu is afgerond en dat het Europees Parlement het rapport heeft aangenomen, is volgens haar dan ook heel belangrijk. De Europese Commissie en de Europese Raad moeten nu op de uitkomsten reageren. “Ze kunnen niet langer zwijgen”, zegt ze. “Want zwijgen is medeplichtigheid.”
Het Parlement doet aanbevelingen aan de Commissie over de aanpak van het probleem. Want het werk zit er nog niet op, zegt In ’t Veld. “Nog geen enkel slachtoffer is recht gedaan. De mensenrechtenschendingen met spyware die verkocht is vanuit de EU, zijn niet onderzocht. Er is nog niet één regering verantwoordelijk gehouden voor haar daden.”
De rapporteur noemt spyware een groot gevaar voor de democratie zolang er geen strenge regels en handhaving zijn. “Naarmate spyware goedkoper wordt om in te zetten, kunnen en zúllen meer mensen slachtoffer worden. Dit gevaar moeten we met z’n allen terugdringen.”
In het Nieuws 